Vertaling: Freddy Tack

ACTUALITEIT
Eens te meer is de cubaanse actualiteit zeer rijk. In het hieropvolgend overzicht trachten wij u de essentie te brengen van de belangrijkste punten van de eerste maanden van het jaar.

De verkiezingen 2012 -2013
In oktober 2012 hadden in Cuba de verkiezingen plaats van de afgevaardigden voor de Volksmacht op gemeentelijk vlak (verkiezing elke twee jaar en een half). Tijdens de eerste ronde heeft 94,21% van de ingeschreven kiezers gestemd, tijdens de tweede ronde 90,88% (kleine rappel : de verkiezingen zijn niet verplicht). Bij de verkozenen zijn er 45,64% vrouwen, 67,58% blanken, 32,42% zwarten en kleurlingen, en 63,98% van de verkozenen zijn tussen 41 en 50 jaar oud.

In februari 2013 was het de beurt van de verkiezingen op provinciaal en nationaal vlak (elke vijf jaar). Op provincieniveau is de gemiddelde leeftijd van de verkozenen 47 jaar en op de 15 voorzitters van de Provinciale Raden zijn er 10 vrouwen. Voor de Nationale Raad (het cubaans parlement) waren 612 leden te verkiezen. 49% van de verkozenen zijn vrouwen, 62% blanken en 38% zwarten en kleurlingen. Hier is de gemiddelde leeftijd 48 jaar.

Een eerste analyse van deze cijfers geeft duidelijke tendenzen : de deelname aan de verkiezingen blijft belangrijk (niettegenstaande de orkaan Sandy die pas de oostelijke provincies had getroffen), de verjonging van de strukturen is duidelijk (2/3 van het parlement bestaat uit nieuwe verkozenen) en het percentage vrouwen, jongeren, kleurlingen is niet alleen belangrijk maar is de juiste weerspiegeling van de sociologische samenstelling van de bevolking.

Eenmaal verkozen moesten de leden van het parlement de 31 leden van de Staatsraad verkiezen (een voorzitter, een eerste vice-voorzitter, vijf vice-voorzitters, een secretaris en 23 leden). Raúl Castro werd verkozen als voorzitter en Miguel Díaz-Canel als eerste vice-voorzitter (hij vervangt de voorzitter ingeval van beletsel, zoals Raúl het had gedaan bij de ziekte van Fidel Castro). Bij de vijf vice-voorzitters zijn er drie vrouwen, 42% van de leden zijn vrouwen, 38% zijn zwarten of kleurlingen, 61% zijn geboren na de triomf van de revolutie, en de gemiddelde leeftijd is 57 jaar.

Miguel Díaz-Canel, de nieuwe nummer twee zoals onze pers hem noemt, is 52 en is ingenieur electronica. Hij is reeds politiek aktief sinds een dertigtal jaar . In 2003 komt hij in het Politiek Bureau van de PCC (de jongste in de geschiedenis van de partij) en hij wordt minister van Hoger Onderwijs in 2009, daarna vice-voorzitter van de Ministeraad in 2012.

Ricardo Alarcon verlaat het voorzitterschap van het parlement om zich totaal in te zetten voor de bevrijding van de « Vijf » en het is Esteban Lazo Hernández die het voorzitterschap overneemt. Hij is geboren in 1944 in een arme landbouwersfamilie. Hij is actief in de revolutionaire jeugd, in de militie, in de vakbond en in de Partij, waar hij progressief opklimt naar het nationaal niveau.

Er blijven twee belangrijke beslissingen te vermelden : de invoering van een leeftijdslimiet voor de hoogste functies en de beperking tot twee mandaten van vijf jaar voor de toekomstige verkozenen.

In onze pers gaven de verkiezingen aanleiding tot enkele titels die wij hier, zonder kommentaar, vernoemen : in De Morgen en Het Laatste Nieuws van 22/02 : « Raúl Castro : Ik ga met pensioen » en op 25/02 : « Cubaanse president Raúl Castro bevestigt vertrek in 2008 » ; in Le Soir van 26/02 : « Een wind van verandering waait over het eiland », en in La Libre van 27/02 : « Het post-Castro tijdperk is gestart ».

De Ministerraad van 02/04/2013
De Ministerraad van 2 april heeft de richtlijnen onderzocht voor de opstelling van het economisch plan en voor het budget van 2014. Raúl heeft nogmaals de nadruk gelegd op het feit dat die richtlijnen een gids zijn en geen keurslijf mogen worden. Men moet alles wat gedaan wordt herdenken, de genomen maatregelen controleren teneinde eventuele vergissingen recht te zetten en niet stilstaan als belemmeringen optreden. De analyse wijst erop dat de aanpassingen op een goed ritme vooruitgaan. Er moet ten volle gebruik gemaakt worden van de mogelijkheden geboden door de inkomsten van de uitvoer (toerisme, pharmaceutische industrie, nickel en suikerproductie), men moet voorrang geven aan de investeringen die op korte termijn inkomsten beloven, terwijl men de vervanging van invoerproducten door nationale producties moet bevorderen. 

Er werd tevens een akkoord gegeven (in uitvoering van de beleidslijn No. 19) dat de ondernemingen toelaat, na het voldoen aan de verplichtingen t.o.v. de staat, fondsen op te richten voor de ontwikkeling, de investeringen en stimulansen voor de werknemers. Zij zullen kunnen beschikken tot 50% van de verwezenlijkte winsten, na betaling van de belastingen.

De Raad heeft ook de oprichting goedgekeurd van een eerste groep coöperatieven, buiten landbouwuitbating, die binnenkort hun activiteiten zullen starten. Deze nieuwe beheersvorm betreft 111 markteenheden voor landbouwprodukten, 5 voor passagiersvervoer, 6 voor ondersteunende diensten bij vervoer, 2 voor recyclage van afval en 12 in de bouwsector. Het debat over coöperatieven als socialistische beheerstechniek is reeds enkele tijd aan gang in Cuba en het gaat nu om de eerste omzetting in de praktijk, buiten de landbouw waar de coöperatieven sinds het begin van de revolutie werden ingevoerd en die nu ook aan een updating van hun beheer toe zijn.

Nieuwe maatregelen ten voordele van de bevolking
Begin mei kondigde de regering een uitbreiding aan van de mogelijkheden tot het bekomen van subsidies voor de bouw of de renovatie van woningen door de bevolking. Tussen januari 2012 en 31 maart 2013 werden meer dan 566 miljoen pesos als subsidie toegekend aan Cubanen met lage inkomsten die een woning wensten te bouwen of te renoveren. De nieuwe maatregelen (Staatsblad van 6 mei 2013) breiden de toekenning van subsidies uit tot een groter aantal begunstigden, keuren nieuwe batlingsmodaliteiten goed en openen de toegang, voor een aantal produkten opgenomen in het akkoord, tot verkooppunten tot op heden beperkt tot aankopen in deviezen.

Mensenrechten in Cuba
Begin mei heeft Cuba een verslag voorgesteld, in Genève, in het kader van het periodiek universeel onderzoek van de Raad voor Mensenrechten van de UNO. Het verslag omvat alle aspecten van de mensenrechten (mannen, vrouwen, kinderen, gehandicapten, minderheden) in alle domeinen (opvoeding, gezondheid, godsdienst, woning, voeding, toegang tot nieuwe technolgieën, sociale hulp, cultuur, vrije sexuele oriëntatie, rechten van de gevangenen, internationale samenwerking, enz.) De overgrote meerderheid van de sprekers (130 delegaties namen het woord) hebben het verslag voorgsteld door Cuba goedgekeurd.

De enige akelige stem, uiteraard deze van de Verenigde Staten, heeft zijn klassieke aanvallen tegen Cuba herhaald. In zijn slottoespraak heeft Bruno Rodríguez Parilla, Minister van Buitenlandse Zaken, benadrukt dat Cuba zich met klem zal houden aan een socialistische, autochtone, originele, democratische en vrije deelnemende ontwikkeling. Inzake de aanvallen over persvrijheid heeft hij geantwoord dat de beste garantie voor persvrijheid de « sociale eigendom » blijft, die niet plooit voor de specifieke belangen van de private eigendom. Hij heeft ook herinnerd aan het feit dat Cuba ten volle samenwerkt met alle organismen van de Verenigde Naties die rond dit thema werken en dat de mogelijklheden om Cuba te bezoeken in verband met mensenrechten permanent open blijven.

De dood van Hugo Chávez en de mogelijke gevolgen hiervan
De dood van Hugo Chávez en de daaropvolgende verkiezingen waren ook aanleiding tot talrijke reacties en uitgebreide kommentaar in de pers. Cuba verloor zijn belangrijkste steun, het was het einde van de petroleum aan lage prijzen, enz.

De verkiezing van Nicolás Maduro heeft de zaken op punt gesteld en, eind april hebben Cuba en Venezuela akkoorden getekend voor 51 samenwerkingsprojecten in 2013 (in de gezondheidssector, het onderwijs, economische strategieën op middellange en lange termijn, sport, cultuur, energie, communicaties, sociale programmas, enz.). Het is evident dat de verderzetting van de samenwerking tussen Cuba en Venezuela van fundamenteel belang is voor de economische ontwikkeling van Cuba aan het huidige ritme. Cuba heeft trouwens het belang benadrukt van het programma Petrocaribe voor de economische en sociale ontwikkeling van de regio. Petrocaribe, gestart in 2005, verzamelt 18 landen van de Caraïben en ontwikkelt, onder andere, verschillende steunprojecten en faciliteiten voor de toegang tot petroleumbevoorrading aan voordelige kredietvoorwaarden.

In deze context kan men nog enkele punten aanhalen die de uitbreiding van de internationale relaties van Cuba bevestigen : 

*Sinds januari is Cuba tijdelijk voorzitter ven het CELAC (Gemeenschap van de landen van Latijns Amerika en de Caraïben), een internationaal orgaan dat, voor de eerste keer in de geschiedenis, alle landen van de regio groepeert, zonder de Verenigde Staten en Canada. De CELAC bevestigde, begin mei, zijn intenties voor de promotie van regionale integratie en voor de versterking van de verzoening naar gemeenschappelijke standpunten van de 33 lidstaten inzake internationale items.

*Cuba en Brazilië ondertekenden, begin mei, een memorandum voor de financiering van de luchtvaartinfrastructuur in Cuba. Beide landen hebben ook de bilaterale economische uitwisselingen besproken, en ook de vooruitgang van de werken in de haven van Mariel.

Kort daarop kondigde Brazilië zijn intentie aan om 6.000 cubaanse dokters naar dit land te doen komen.

De relaties Cuba – Verenigde Staten
Daar waar de noordamerikaanse regering de beperkingen voor reizen naar Cuba voor zijn burgers bevestigde, gaan meer en meer stemmen op in het voordeel van een politieke wijziging t.o.v. Cuba.

Mortimer B. Zuckerman, hoofdartikelschrijver van de New York Times, verklaarde einde maart dat het tijd was voor een herziening en actualisering van de politiek tegenover Cuba, gezien het mislukken van de maatregelen die Washington sinds 49 jaar toepast.

Frick Curry, van het « Center for International Policy », drukte de mening uit dat Cuba en de Verenigde Staten veel veranderden in 50 jaar en dat het tijd is om de relaties met Cuba te verbeteren.

John Kerry, de nieuwe Staatssecretaris, heeft zijn scepticisme uitgedrukt inzake de huidige ondoeltreffende politiek.

Wayne Smith, directeur van het « Center for International Policy’s Cuba Project » en Albert Fox, voorzitter van de « Alliance for Responsable Cuba Policy », hielden op 23 maart een conferentie met als titel « Een toenadering met Cuba : goed voor Tampa, goed voor Florida, goed voor Amerika ». Volksvertegenwoordiger Kathy Castor heeft er verklaard : « Het Congres moet zijn huidige politiek jegens Cuba veranderen ».

Universitairen uit Cuba en uit de Verenigde Staten hebben meer dan 20 raadgevingen uitgewerkt voor hun respectievelijke regeringen, voor een normalisatie van de relaties. Zij wordeen in een boek uitgegeven, in het engels en in het spaans, en zijn het resultaat van een gemeenschappelijk onderzoek, aan gang sinds 2009.

En laat ons alle Noord-Amerikaanse ondernemers niet vergeten die handel willen voeren met Cuba en nu een dichtbijgelegen markt zien voorbijgaan aan hun betrachtingen.

En de relaties Europese Unie – Cuba ?
De Europese Unie heeft nog steeds de « Gemeenschappelijke Houding » t.o.v. Cuba niet aangepast. Maar, tijdens een bezoek in Havana heeft Christian Leffler, uitvoerend directeur van het Departement Amerika van de E.U., op 10 mei de intentie aangekondigd gesprekken aan te moedigen teneide een globaal akkoord te bereiken dat als platform zal dienen voor de uitwerking van belangrijkere uitwisselingen.

Niettegenstaande het bestaan van uiteenlopende elementen beschouwt de E.U. dat het een goed ogenblik is om te praten en onderhandelingen te starten tegen het einde van het jaar. Hij verklaarde dat « In de economische context is het beoogde doel stevige basissen te leggen voor een vooruitgang in de relaties tussen Cuba en de Europese Unie ».

De « Vijf »
René González is de eerste van de « Vijf » die vrijkomt. Hij moest nog twee jaar in de States verblijven, onder gerechtelijke controle. Hij kreeg een toelating om naar Cuba te gaan, op 22 april, om aanwezig te zijn op de begrafenis van zijn vader. De amerikaanse rechter kwam uiteindelijk een vraag tegemoet van de advokaat van René, die in Cuba mag blijven op voorwaarde dat hij afziet van zijn noordamerikaans burgerschap. Wat René zonder aarzelen heeft gedaan. Hij gaat zich nu inzetten voor de bevrijding van zijn vier companen.

Het is nu afwachten of deze opening met het dossier van René ook een eerste stap is naar de bevrijding van zijn kameraden.

Langs cubaanse zijde zijn de zaken duidelijk. Bruno Rodríguez, Minister van Buitenlandse Zaken, heeft op 6 mei nogmaals bevestigd dat Cuba gesprekken wil starten over Alan Gross, een noordamerikaanse spion aangehouden in Cuba. Rodríguez benadrukte dat de uitwisselingen rekening zullen moeten houden met humanitaire bezorgdheden van zijn land inzake andere cubaanse burgers die sancties ondergaan in de Verenigde Staten, zoals dit het geval is met de vier antiterroristische strijders die onrechtvaardig opgesloten blijven.

Wat Gross betreft, hij werd gevangen gezet wegens verkrachting van nationale wetten als agent van een vreemde mogendheid, die trachtte netwerken uit te werken met het gebruik van niet-commerciële technologie, teneinde de grondwettelijke orde in het eiland te verstoren.

De toekomst zal uitwijzen of deze « opening » gevolgen zal hebben om, eindelijk, de bevrijding van de « Vijf » te bekomen.

BREVES

Door: Freddy Tack 

Goede relaties tussen Cuba en België

Luc Devolder, ambassadeur van België in Cuba, bevestigde in Santiago de goede staat van de relaties tussen beide landen, ter gelegenheid van de implementatie van een samenwerkingsprogramma tussen de Oosterse universiteiten en vijf belgische universitaire centra.

De wetenschappelijke samenwerking moet de duurzame ontwikkeling in het oosten van Cuba bevorderen. Volgens Devolder is het een ambitieus project, in functie van de prioriteiten van de regering. Hipólito Carvajal, vice-rector van de Universiteit van Santiago, legde uit dat de groepen werken op vijf domeinen, met de nadruk op priotiteiten zoals informatica, de versteviging van de talenkennis en de technologische innovatie. Hij voegde hieraan toe dat het prgramma de ontwikkeling van spits medische uitrustingen, pharmaceutische producten, voedingszekerheid, energiebronnen, milieu, sociale en menselijke wetenschappen omvat, dank zij, onder andere, een financiering door de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) van België.

ACN, 11/03/2013

Cuba is gast voor de Algemene Vergadering van de Latijns Amerikaanse Raad van de Kerken

300 vertegenwoordigers uit 20 landen nemen deel aan de VIe Algemene Vergadering van de Latijns Amerikaanse Raad van de Kerken, in Havana, van 320 tot 26 mei.

Nilton Giese, secretaris-generaal van de CLAI verklaarde dat de kerken van de regio wensen te weten wat hun collegas in Cuba verwezenlijken, dat ze solidariteitsbanden met Cuba en zijn volk willen opbouwen, leren van dit land en de ervaringen in andere landen ondernomen te delen.

De gebeurtenis, eerst voorzien in februari, moest uitgesteld worden want de fondsen voor de organisatie werden in de Verenigde Staten geblokkerd, ingevolge de economische, commerciële en financiële blokkade door Washington opgelegd aan het eiland. Dank zij de solidariteit tussen kerken

hoofdzakelijk uit Europa, kon de gebeurtenis nu plaatsgrijpen.

Joel Ortega, voorzitter van de Raad van de Kerken van Cuba, drukte de voldoening uit van de geestelijken van het land, die deze ontmoeting beschouwen als een erkenning van het oecumenisch werk door de cubaanse kerken sinds jaren toegepast.

Granma, 17/05/2013

Vergadering van de landen van de ALBA

De Ministerraad op sociaal vlak vergaderde in Havana midden mei. Het integrationistisch blok, gevormd door acht landen (Antigua y Barbuda, Bolivia, Cuba, Dominica, Ecuador, Nicaragua, San Vincente en de Grenadinen, Venezuela) hebben er o.a. de werking van de Bank van de ALBA in steun aan sociale projecten, de alfabetisatie en de postalfabetisatie, de uitwerking van de medische zorgen in de lidstaten en de research inzake handicaps besproken.

Sinds december 2004 steunt de groep sociale projecten, teneinde de relaties tussen de landen te bevorderen door prioriteit te geven aan de mens, een andere benadering dan de motivatie van de multinationals.

De Raad zal tevens de programmas bespreken inzake gezondheidszorgen, opvoeding en cultuur.

Trabajadores, 17/05/2013

De bebossingsgraad verhogen

Inzake herbebossing zijn de prioritaire doelstellingen voor Cuba het overleven van de bestaande beplantingen en de verhoging van de bebossingsgraad. Deze principes vormen de basis van het nationaal programma voor het behoud van de bossen en hun utbreiding. Het huidige bospatrimonium van het land wordt geschat op drie miljoen hectaren, waarvan 67% bomen voor de bescherming en het behoud van de gronden.

Andere doelstellingen zijn het beschermen en herstellen van de bossen langs de kusten, de windgordijnen, de agro-bos systemen, de verhoging van het aantal bomen in het landschap, o.a. langs de toegangswegen naar de steden. Een inspanning is ook aan gang voor de ontwikkeling van fruitboomplantages. Tussen nu en 2030 zouden 250.000 hectaren moeten geplant worden met snelgroeiende variëteiten (dit komt tegemoet aan de beleidslijnen 196 en 133 van het VIe Congres).

Granma, 05/04/2013

Windmolens in Villa Clara

178 windmolens zullen in 2013 in Villa Clara ingeplant worden, ten voordele van de landbouwers van de ANAP (Vereniging van de kleine landbouwers). Het volledige project, over vijf jaar, voorziet 500 windmolens voor het pompen van water en energieproductie. Het programma is gekoppeld aan politiek en ideologisch werk bij de leden van de ANAP, teneinde het bewustzijn voor een duurzame landbouw te ontwikkelen.

Volgens de snelheid van de wind kunnen de windmolens 10 à 15 kubieke meter water pompen per dag, een eenvoudige en goedkope techniek, en daarenboven een bijdrage voor een belangrijke energiebesparing.

6.700 windmolens zijn in functie in landbouw en veekwekerij in Cuba, wat een jaarlijkse energiebesparing meebrengt van 31.624 ton brandstof.

ACN, 09/04/2013

Geslaagde tewaterlating van een schip van de ALBA

De Stan Lander 5612 kende een geslaagde tewaterlating, in het kader van een akkord van de ALBA.

De romp werd gemaakt in de Damex staalfabriek in Punta Gorda, Cuba.

Het betreft het derde schip van dit type (op vier) om ingezet te worden voor het vervoer van goederen tussen de lidstaten van de ALBA. Het is uitgerust met moderne besturingsmiddelen en communicatieuitrustingen via satelliet. Het schip kan 42 containers vervoeren, of andere vracht, met een bemanning van 16 man. Een laad- en lossysteem aan de voorsteven vergemakkelijkt een snelle afhandeling voor voertuigen.

ACN, 03/04/2013

Lading van een in 1814 gezonken fregat opgevist

Sinds eind 2010 werkt de archeologische onderwaterafdeling van het Archeologisch Bureau van Havana aan het redden van een deel van de lading van de fregat « Navegador », gezonken op 14 februari 1814 langs de kust van Santa Cruz del Norte, tijdens een winterstorm.

Het schip, gebouwd in 1805 in New York, werd gekocht door Francisco Layseca, een handelaar uit Havana, voor internationaal vervoer.

Bij de opgeviste voorwerpen vindt men geglazuurd aardewerk, engels porcelein, lampen, navigatie instrumenten, knopen, nagels, glazen voorwerpen en een grote molensteen.

De voorwerpen zullen gedurende drie maand tentoongesteld worden in de Castillo de la Fuerza in Havana.

Meer dan zeven miljoen personen werden gealfabetiseerd met de methode « Yo, sí puede »

Meer dan zeven miljoen ongeletterden hebben kunnen genieten van de cubaanse methode « Yo, sí puede » (Ja, ik kan). Ricardo del Real Hernández, Hoofd van het Departement Opvoeding van jonge volwassenen en van de alfabetisatie, van het Pedagogisch Instituut voor Latijns Amerika en de Caraïben, gaf de staat van zaken op vandaag inzake ontwikkeling van deze methode, gebruikt sinds 2003 na een toepassing via radioklassen in Haïti. Het proramma is nu uitgebreid tot twee bijkomende programmas : « Ya puedo leer y escribir » (Ik kan al lezen en schrijven) dat de gealfabetiseerden toelaat het aangeleerde niet te verliezen wegens een eventueel gebrek aan intellectuele activiteiten, en « Yo, sí puede seguir » (Ja ik kan verder gaan) dat ongeveer 900.000 personen op het niveau van einde van lagere school bracht.

De methode is geactualiseerd en aangepast, niet alleen op taalvlak, maar ook aan de plaats van toepassing. Zij zal kunnen gebruikt worden in het frans, engels, portugees, quechua, guarani en amayara.

De leerlingen krijgen, naast lezen en schrijven, een betere burgerlijke opvoeding en een vorming van een goed algemeen niveau.

Granma, 22 en 23/04/2013

Een oogheelkundig centrum in Angola

Sinds 2008 verwezenlijkte het Oogheelkundig Centrum van Benguela (Angola) meer dan een half miljoen raadplegingen, in samenwerking met Cuba. Het Centrum beschikt nèu over spitstechnieken zoals chirurgie van het netvlies, een complexe en kostelijke tussenkomst, bevestigde Alberto Llereno, cubaans directeur van de kliniek en oogheelkundige.

De meest frekwente tussenkomsten betreffen o.a. cataract en glaucoom. Er werken 35 cubaanse medewerkers in het centrum, waaronder 8 specialisten in oogheelkunde, optometristen, een generalist en 14 verplegers-verpleegsters.

Carmen Castillo, cubaanse oogheelkundige, verklaarde dat onder de patiënten ook inwoners begrepen zijn van buurlanden en uit Portugal.

Tribuna de La Habana, 19/04/2013

Afzettterij van cubaanse merken in de Verenigde Staten

Na het stelen van het merk Havana Club hebben de Verenigde Staten nu ook de diefstal toegelaten van het sigarenmerk « Cohiba ».

De « Cohiba », één van de beste sigaren in de wereld, wordt op Cuba gemaakt sinds 1966 en kwam in 1982 op de internationale markt. De gebruikte tabaksbladeren zijn een selectie van de vijf beste producties van San Juan y Martínez en San Luis, in de regio Vuelta Abajo van Pinar del Rio.

Het piratenmerk wordt gemaakt in de Dominikaanse republiek voor General Cigar, waarvan de zetel gelegen is in Richmond (Virginia).

Een juridisch gevecht is al bijna 16 jaar aan de gang tussen General Cigar en Cubatabaco. De juist gevallen veroordeling is eenvoudig : Cubatabaco mag geen sigaren verkopen in de Verenigde Staten wegens de blokkade en heeft er dus geen juridische persoonlijkheid om een twistpunt voor te leggen in de Verenigde staten tegen het valse merk Cohiba dat er verkocht wordt.

Zowel voor de Cohiba als voor de Havana Club verkrachten de Verenigde Staten alle internationale regels inzake merken, patenten en intellectuele eigendom.

Granma, 31/03/2013

De film « Fresa y chocolate » is twintig jaar oud

20 jaar na het verschijnen van de film « Fresa y chocolate » viert Cuba zijn VIe Dagen tegen homofobie, van 6 tot 25 mei.

Twintig jaar geleden gaf de film aanleiding tot een breed debat over de tolerantie t.o.v.sexuele diversiteit, doorheen het relaas van de ontmoeting van een homosexuele intellectueel en een jonge universiteitsstudent.

Talrijke culturele activiteiten zijn voorzien (waaronder een conga tegen homofobie in de calle 23 in Vedado), debatten met LGBT militanten en de bevolking, en een belangrijk academisch luik.

Mariela Castro Espín, directrice van de CENESEX, ontving Kearsley Stewart (noordamerikaans professor), Rinna Riesenfeld (auteur van het boek « Papa, mama, ik ben gay), Luis Perelman (Mexico), Victor Hugo (Chili), Peter Wilcox (Verenigd Koninkrijk) en een argentijnse travesti activiste, lid van de communistische partij en stichter van de eerste transgendercooperative in zijn land teneinde aan deze mensen een degelijke job aan te bieden.

Voor de eerste keer zijn sportieve activiteiten opgenomen in het programma.

Cubahora, 10/05/2013

Cubaans artisanaat op Parijse Foor

Sinds een tiental jaren is het cubaans artisanaat aanwezig op de « Foire de Paris ».

Origineel, artistiek hoogstaand en zowel utilitair als decoratief, zijn de troeven.

Rose María Jorge, van het Fonds van Culturele Goederen, benadrukte het belang van de deelname van cubaanse kunstenaars aan dit soort gebeurtenissen, niet enkel voor de promotie en de commercialisering van de werken, maar ook voor de uitwisseling van ervaringen en technieken.

Periodico 26, 11/05/2013

Verjaardag van de Stichting Alejo Carpentier

Graziella Pogolotti, voorzitster van de Stichting Alejo Carpentier, verklaarde dat gedurende haar 20-jarig bestaan de Stichting beantwoorde aan haar doelstellingen voor de promotie van het werk van de bekende schrijver en van de cubaanse cultuur in het algemeen. Het verjaardagprogramma ging van start met een affichewedstrijd.

De Stichting, in 1993 opgericht door Lilia Esteban, de weduwe van Carpentier, moedigt de literaire activiteiten aan, richt conferenties in, suurt een reizende bibliotheek.
Zij beschikt over een rijke verzameling fotos, originele teksten van verschillende werken, en over de persoonlijke bibliotheek van de schrijver. Het geheel van deze literaire rijkdom staat ter beschikking van cubaanse en buitenlandse vorsers.

ACN, 27/04/2013

Een tekening van Gerardo als illustratie in een schoolboek in Frankrijk

Een tekening van Gerardo Hernández, één van de Vijf”, werd uitgekozen om een hoofdstuk van een cursus spaans te illustreren voor het préuniversitair onderwijs in Frankrijk.

Noé Pérez, uitgever van het tekstboek, zag de tekening op internet en selecteerde ze omdat ze perfect de relaties tussen de macht en de informatiemedia uitdrukt. Hij verklaarde : « Het is esthetisch en relatief gemakkelijk begrijpbaar voor het maturiteitsniveau van deze leerlingen »

Gerardo is verrast en tevreden met deze selectie. Zijn intentie met deze tekening was, door de illustratie, de behandeling van Cuba in de westerse media te ontmaskeren.

Een beroemde bar in Havana heropent zijn deuren

De vermaarde « Sloppy Joe », een bar op de hoek van Zulueta en Ánimas, in het hartje van Havana, heeft zijn deuren heropent na meerdere jaren restauratiewerken.

De restauratie gebeurde op basis van opzoekingswerk door het Bureau van de Historicus van Havana, teneinde de kenmerken van deze plek, daterend van 1920, te behouden.

De bar, welbekend voor zçijn cocktails, kende beroemde bezoekers zoals Clark Gable en de baseballspeler Babe Ruth.

De toog, in donker caoba hout, 18 meter lang, werd onsterfelijk gemaakt door de film « Onze man in Havana ».

De hedendaagse klanten zullen er de sfeer en de binnendecoratie terugvinden in de geest van Errol Flynn, John Wayne, Spencer Tracy en talrijke andere beroemdheden van die tijd, allen regelmatige bezoekers van de « Sloppy Joe ».

CULTURA

Alfredo Guevara

Cuba rouwt. De vader van de Cubaanse film, Alfredo Guevara, is bij hem thuis gestorven op 19 april. Hij was 87.

Alfredo Guevara, geboren in 1925, was van dezelfde generatie als Fidel Castro. De twee mannen worden nauw bevriend op de banken van de Universiteit van Havana. Guevara was toen reeds militant van de PSP (Partido Socialista Popular, de toenmalige communistische partij), verboden door de dictatuur. In 1955 draait hij een eerste documentaire met Julio Garcia Espinosa « El mégano », over het onmenselijke leven van de cubaanse houtskoolproducenten. De censuur treft de film, Guevara wordt aangehouden, gemarteld en verbannen. In Mexico zal hij zijn kunst vervolmaken met de spaanse cineast Luis Bunuel.

In 1959 sticht hij het Cubaans instituut voor cinematografische kunst en industrie (ICAIC) en start een creatieve cubaanse film. Hij sticht tevens een experimentele muziekgroep onder de naam « Grupo experimental del ICAIC, met o.a. Silvio Rodriguez en Leo Brouwer. Hij was ook één van de promotoren van de kunstbeweging in Cuba die het concept van de filmaffiche vernieuwde.

Het is onder invloed van de ICAIC dat de beweging van de « Nieuwe latijnsamerikaanse film » vorm kreeg, met de oprichting van de Filmschool in San Antonio de los Banos, die generaties latijunsamerikaanse cineasten heeft gevormd, en ook met het Festival van Havana. Het festival van de Nieuwe latijnsamerikaanse film, door Guevara opgezet in 1979, wordt de smeltkroes van de nieuwe latijnsamerikaanse film, buiten de commerciële circuits, een geëngageerde kunst van hoge kwaliteit.

Voorzitter van de Cinematheek is Alfredo Guevara in 1979 één van de grondleggers van het Festival van de nieuwe latijnsamerikaanse film in Havana, waarvan hij voorzitter bleef tot de laatste editie in december jongstleden. Hij moedigde steeds de vrijheid aan in de artistieke schepping en weigerde de invoering in Cuba van een enge opvatting van « socialistisch realisme » en ijverde voor de ontwikkeling van een onafhankelijke cubaanse cultuur.

Hij zet zich in voor een ruime verspreiding van de film met de ontwikkeling van een « mobiele cinema » die de cultuur zal brengen tot in de meest afgelegen hoeken van Cuba, op het platteland en in de bergstreken.

Hij werkte samen met de UNESCO vanaf 1968 als specialist van culturele politiek. In 1983 wordt hij ambassadeur van Cuba bij de UNESCO. In 2003 krijgt hij de Nationale Prijs van de film en een internationale erkenning met de gouden médaille Federico Fellini, uitgereikt door de UNESCO.

Hij was professor emeritus van het Kunstinstituut dat hem de titel Doctor Honoris Causa in de Kunst uitreikte. In 2008 krijgt hij de prijs van het « latinisme » voor zijn bijdrage aan de nationale cultuur en zijn inspanningen voor de promotie en de ontwikkeling van de film in Latijns Amerika en de Caraïben.

Zijn anticonformisme in de kunst, zijn vrijheid in de kritiek, zijn subversieve geest, zijn eigen stijl gaven aanleiding tot een debat in Cuba in de jaren ’80, maar hebben nooit zijn revolutionair intelectueel prestige getroffen. Guevara heeft steeds geweigerd zijn kritieke -op de burocratische afwijkingen, het soms steriele democratische debat- ten dienste te stellen van de vijanden van de revolutie.

In de jaren ’90 komt hij eindelijk in het Centraal Comité van de cubaanse communistische partij, waarin hij zetelt van 1991 tot 1997. Hij komt terug als voorzitter van het ICAIC, waar hij in 2000 ontslag neemt.

Door: Anne Delstanche

Art Déco

Het 12e Wereldcongres van Art Déco liep in Havana van 14 tot 21 maart 2013. De gebeurtenis werd ingericht door de Nationale Raad voor het Cultureel Patrimonium van Cuba en de Internationale Coalitie van de Art Déco-verenigingen, onder de auspiciën van de UNESCO.

Het Congres wil de studie en het behoud van het cultureel patrimonium en het Art Déco patrimonium promoveren, evenals de research en de vulgarisatie ervan. Het heeft bijgedragen tot het uitwerken van reddings- en restauratiestrategieën. Meer dan 150 architecten, kunsthistorici uit Argentinië, Brasil, de Verenigde Staten, Canada, China, Australië, Zuid Afrika en europese landen namen deel aan de gebeurtenis.

De Art Décostijl is in Cuba aanwezig sinds de jaren ’20. De theaters « America » en « Faust », de gebouwen « Bacardi », « Casa de las Americas », de tijdschriften « Signas » en « Bohemia » (het oudste dat nog steeds in Cuba verschijnt), zijn voorbeelden van deze artistieke stijl. Het wemelt in Cuba van Art Déco architectuur, zowel in Havana als in de provinciesteden.

Bij de start van de XVIe eeuw is de cubaanse architectuur prioritair gericht op de bescherming van de nieuwe colonie tegen piratenaanvallen. In Havana en Santiago bouwen de spanjaarden forten. Zo is de Castillo de la Real Fuerza (1582) in Havana, waarschijnlijk het oudste stenen fort in Amerika.

De koloniale stijl

Het tropisch klimaat in Cuba stelt zijn eisen : dikke muren, vensters met luiken, hoge vensters en deuren, binnenkoeren, galerijen met een boog, vensters met traliewerk, patios, tribunes, dubbele booggewelven en balcons nemen elementen over uit de europese architectuur van de XVIIe en XVIIIe eeuw, die hen een typische cubaanse stijl geven.

De barokstijl

Deze rijke stijl kwam op in de XVIIIe eeuw. De barokgevels leggen de nadruk op de decoratie van de oppervlakten eerder dan op de struktuur. Getuige hiervan zijn de talrijke sierlijsten, kroonlijsten, spiralen, stucco schelpen en de glaswerken in waaiervorm. In het oude Havana en in Trinidad vindt men prachtige voorbeelden van deze stijl. De katedraal San Cristóbal in Havana wordt beschouwd als één van de meest geslaagde uitdrukkingen van de cubaanse barokstijl.

De neo-klassieke stijl

Rond het midden van de XIXe eeuw brengt de neo-klassieke stijl een elegant tegengewicht voor de barokperiode. Het accent ligt nu op symetrie en indrukwekkende colonnen. Voorbeelden zijn te vinden met het theater Terry Tomás in Cienfuegos, het theater Sauto in Matanzas en het Palacio de Aldama in Havana.

Art nouveau, Art Déco, modernisme

De overgang naar de Xxe eeuw kenmerkt zich door architecturaal eclectisme : de vermenging van neo-gotische, barok en moorse stijl vallen op, bvb. het vroegere presidentieel paleis, vandaag Museo de la Revolución in Havana en het Palacio de Ville in Cienfuegos.

De Cubaanse art nouveau werd beinvloedt door de gekende architect Antoni Gaudi. Enrique Capablanca, van het nationaal cubaans centrum voor het behoud, de restauratie en de museologie, meldt dat de art nouveau in Cuba beroep doet op dierlijke en menselijke vormen , naast de vegetale, voor de uitdrukking van een eigen mythologie. Het Paleis Velasco, in 1912 gebouwd in Havana is een merkend voorbeeld van de cubaanse art nouveau. 

In de jaren ’20 zal de modernistische tendens, elegant en eclectisch, de Art Déco in Cuba tot uiting doen komen. De beste voorbeelden ervan zijn in Havana te vinden, met o.a. de Bacardi building (1930) die een prijs bekwam.

De sterke horizontale en verticale lijnen, en de eenvoudige vormen van de moderne architectuur komen in Cuba op in de jaren ’50, met o.a. het Hotel Habana Libre (1958) en de Foscabuilding, onder invloed van de stijl van Le Corbusier.

Door: Anne Delstanche

Historia

En toen, plots, kwam de ommekeer van 1988…

In 2013 viert men de 25e verjaardag van « Cuito Cuanavale ». Zelfs indien deze slag op zichzelf geen beslissende overwinning is erkennen alle observatoren dat de geschiedenis van Zuid Afrika toen een ommekeer kende. Hoe kan men dit uitleggen ?

Zuid Afrika beschouwt zichzelf reeds lang als de waakhond van het zuiden van het continent. Om het apartheidsregime te beschermen komt het land tussen tot ver in de buurlanden, Namibië (waar het blijft regeren en de onafhankelijklheid weigeren, niettegenstaande het einde van haar mandaat in 1968) en Angola. In Angola steunt Zuid Afrika de UNITA ( een rebellenbeweging) tegen de regering, en strijdt er ook tegen de SWAPO die er onderdak had gevonden. Niets kan op tegen de Zuid Afrikaanse verdedigingstroepen. In augustus 1987 is Zuid Afrika het angolese leger aan het verpletteren in Cuito Cuanavale, wanneer de Cubanen beslissen tussen te komen (terug : zij kwamen een eerste keer in 1975 om de onafhankelijkheid te bevestigen).

Van 2 januari tot 23 maart 1988 slagen angolese en cubaanse soldaten (een élite eenheid) erin het zuid afrikaans offensief te stoppen op een ongunstig grondgebied ten oosten van Cuito Cuanavale, zonder dat de stad (een ex NATO basis met luchthaven) wordt ingenomen. De cubanen beheersen ook het angolese luchtruim. Een patspositie : eerste tegenslag voor Zuid Afrika.

Gedurende de onderhandelingen in Washington (de Verenigde Staten spelen verzoener tussen angolezen en zuidafrikaners), waar Havana zijn aanwezigheid aan de onderhandelingstafel heeft kunnen afdwingen, blijft Zuid Afrika op zijn klassieke positie : « Wij zullen ons terugtrekken uit Angola wanneer de russen en hun marionetten zullen vertrekken. » (te verstaan : tot in Namibië). Jorge Risquet, de cubaanse onderhandelaar laat zich niet vangen : « Zuid Afrika handelt als een overwinnend leger in plaats van wat het werkelijk is : een verslagen agressor die in een discrete aftocht zit. Zuid Afrika moet begrijpen dat zij aan deze onderhandelingstafel niets meer zal bekomen dan op het slagveld ». Op hetzelfde ogenblik verplaatst een machtige cubano-angolese colonne zich naar de zuidgrens, ,die uitgeeft op Namibië, en de terugweg van het zuidafrikaans leger dreigt af te snijden. Zuid Afrika geeft dit toe vanaf 28 mei, en een post van haar leger wordt op 27 juni gebombardeerd.

De krachtsverhouding is omgeslagen ! Dit wordt teveel voor Zuid Afrika, steeds meer alleenstaand : de media en de opinie in Pretoria hebben zware kritiek op deze kostelijke oorlog en tientallen doden « in een land dat de nationale veiligheid niet bedreigd ». Een stop het vuren komt er op 20 juli (een akkoord in veertien punten), de vrede wordt getekend op 22 augustus, en het zuidafrikaanse leger trekt zich volledig terug uit Angola op 30 augustus.

Het is ook het einde voor Namibië : op 12 augustus komt er een vredesakkoord met de SWAPO en start het onafhankelijheidsproces door de Verenigde Naties geëist (resolutie 435 van de VN in 1978). Op 22 december 1988, met het akkoord van Brazzaville, wordt een kalender opgemaakt en kunnen de cubanen zich terugtrekken op het einde van het jaar. In 1989 gaan verkiezingen door en de onafhankelijkheid wordt verwezenlijkt in maart 1990.

En het is eindelijk de ontmanteling van de apartheid : een groots concert in Wembley, in steun aan Nelson Mandela, heeft de internationale puplieke opinie wakker gemaakt in juni 1988 en, in december hernemen de onderhandelingen tussen de regering van Peter Botha en haar gevangene Nelson Mandela, op basissen die hij beslist. De eerste vrijlatingen van politieke gevangenen gaan door eind 1989, Nelson Mandela komt vrij in februari 1990 en wordt president verkozen in 1994.

Men ziet dus duidelijk dat de tussenkomst van de cubaanse soldaten doorslaggevend was om het zuidafrikaans imperialisme, tot dan beschermd door de Verenigde Staten) te doen plooien, en een politieke ommekeer te veroorzaken voor gans het continent. Feiten die sinds 25 jaar eerder verzwegen worden in de westerse media.

De getuigenissen bevestigen :

Chester Crocker, VS-onderhandelaar, aan de Staatssecretaris George Schultz : de onderhandelingen gaan door «met als achtergrond de stijgende militaire spanning veroorzaakt door de vooruitgang van de sterk bewapende cubaanse troepen van zuid-west Angola naar de namibiaanse grens. De vooruitgang van de cubanen in zuid-west Angola heeft een onvoorzienbare militaire dynamiek geschept » (in mei) « ontdekken wat de cubanen denken is een kunst. Wij zijn getuige geweest van een grote tactische verfijning en een echte creativiteit aan de onderhandelingstafel » (25 augustus).

Nelson Mandela : « Het cubaanse volk ligt nauw aan het hart van de afrikaanse bevolking. De cubaanse internationalisten brachten aan de onafhankelijkheid, de vrijheid en het recht in Afrika een onvergelijkbare bijdrage, vastberaden en belangloos. Wij, in Afrika, zijn meestal het slachtoffer van landen die ons grondgebied willen versnipperen of onze soevereiniteit willen ondermijnen. Er is geen enkel ander precedent in de afrikaanse geschiedenis waarbij een ander land opstaat om één van ons te verdedigen ! De nederlaag van het apartheidsleger is een ingeving geworden voor het strijdende Zuidafrikaanse volk. Zonder de overwinning van Cuito Cuanavale zouden onze verenigingen nog steeds verboden zijn. De nederlaag van het racistisch leger in Cuito Cuanavale heeft het mogelijk gemaakt dat ik hier ben vandaag. Cuito Cuanavale is een ommekeer geweest in de strijd voor de bevrijding van austraal Afrika. »

Bronnen : De politoloog Piero Gleijeses heeft de vrijgegeven VS-dokumenten nagekeken om het cubaanse standpunt te bevestigen : http://www.granma.cu/frances/internationales:27marz-La%20bataille.html.

Bronnen van de beelden : html://lautrecotedelacolline.blogspot.fr, waar J. Percheron een overzicht van de veldslag voorstelt.

Door: Gilbert (van Charleroi)