Vertaling: Freddy Tack

ACTUA

Na het VIIe Congres van de PCC nam het leven zijn normale loop in Cuba, wat niet uitsluit dat belangrijke gebeurtenissen ter sprake kwamen, die wij hierna overlopen. Drie punten overheersen de actualiteit : de 90 jaar van Fidel, die in het ganse land en bij elke gelegenheid gevierd worden ; de analyse van de fundamentele teksten van het Congres die gedurende de komende maanden verdergezet wordt, en de moeilijke economische toestand, besproken gedurende de laatste zitting van Nationale Raad van de Volksmacht.

VIIe Top van de AEC – 02-04/06/2016.

Sinds januari verzekerde Cuba het tijdelijk voorzitterschap van de AEC (Vereniging van de Staten van de Caraïben), die in juni zijn VIIe Top hield in Havana.

De AEC werd opgericht op 24/07/1994, en telt 25 lidstaten en 7 buitengewone leden. De doelstelling is raadpleging, samenwerking en gemeenschappelijke actie tussen staten van de Caraïben. Sinds de eerste Top zijn de meest besproken themas de handel, het transport en het toerisme in de zone. Op 6 november 2013 werd de «Zone voor een duurzaam toerisme in de Caraïben » opgericht, teneinde een duurzame ontwikkeling van het toerisme in de regio te coördineren.

In zijn tussenkomst op deze VIIe Top heeft Raúl Castro de problemen aangehaald van luchtvaart- en maritieme verbindingen tussen de lidstaten, hun hoge kost, en de economische problemen dat dit meebrengt. Andere prioritaire domeinen zijn de diversificatie van de markten, de verbetering van de kwaliteit en de verscheidenheid van de toeristische dienstverlening, en de vorming van gekwalificeerd personeel.

De Top heeft ook zijn bedenkingen geuit inzake de gevolgen van de klimaatverandering, met de stijging van het niveau van de zee (wat ernstig kleine eilandjes bedreigd), de toenemende orkanen, in aantal en hevigheid, de erosie van de kusten en de steeds heftigere droogte.

De Top is dan overgegaan tot het aanvaarden van de « Verklaring van Havana », een oproep tot een duurzame eenheid voor de Caraïben, en die in 44 punten de belangrijkste besproken themas herneemt (zie Trabajadores van 04/06/2016 – http://www.trabajadores.cu/20160604/declaración-de-la-habana-unidos-para-un-caribe-sostenible/).

De dialoog Cuba – Europese Unie (EU) – 06/06/2016.

Een tweede uitwisseling had plaats tussen de EU en Cuba inzake de mensenrechten, in Havana op 6 juni. Niettegenstaande ernstige verschillen en andere prioriteiten over dit thema, had de ontmoeting plaats « in een geest van respect en met de wil om het even welk thema aan te snijden, in volle respect van de gelijke souvereiniteit, de onafhankelijkheid en de niet-inmenging in interne zaken van de partijen ».

Zowel de burgerlijke en politieke rechten, als de economische, sociale en culturele rechten staan op de agenda. Cuba drong erop aan dat deze dialoog moet bijdragen tot de opbouw van betere relaties tussen de EU en Cuba. Een eerste vergadering over dit thema had plaats in Brussel in juni 2015.

Het vredesproces in Colombia – 23/06/2016.

De onderhandelingen over het herstel van de vrede in Colombia werden in Havana opgestart op 19/11/2012. Vandaag is een vredesakkoord bereikt tussen de partijen, wat een einde stelt aan vijf decennia conflict.

Raúl Castro verklaarde dat het vredesproces geen terugkeer kan kennen, en dat de vrede een overwinning zal zijn voor gans Colombia, maar ook voor Ons Amerika, door de CELAC uitgeroepen tot vredeszone in de wereld. Hij bevestigde dat Cuba, als gastheer en als borg voor de onderhandelingen,verder zijn diensten zal aanbieden om, bescheiden, bij te dragen tot het einde van dit conflict, discreet en met een diep respect voor de houding van de twee betrokken partijen.

Humberto de la Calle, de voorzitter van de afvaardiging van de Colombiaanse regering, verklaarde dat « De Cubaanse regering handelde met een groot professionalisme, met een totale onafhankelijkheid en met respect voor beide partijen, en dat Cuba een rijke bijdrage leverde door zijn ervaring in dit soort besprekingen ».

Nationale Raad van de Volksmacht – 03-09/06/2016.

Zoals gewoonlijk, na het onderzoek door de commissies van de raad, werden het bilan van de laatste maanden en de toekomstperpectieven onderzocht in plenaire zitting.

De richtlijnen.

21 % van de richtlijnen goedgekeurd door het VIe Congres van de PCC werden integraal uitgevoerd, 78 % bevinden zich in uitvoeringssproces, en 2 % konden tot op heden nog niet behandeld worden.

Het VIIe Congres heeft deze richtlijnen bijgewerkt, en 87,6 % werden behouden, gewijzigd of samengevoegd, en 50 nieuwe richtlijnen werden voor 2016-2021 toegevoegd. In juni starte de brede raadpleging van de twee fundamentele teksten van het Congres (de definitie van het economisch en sociaal model voor de socialistische ontwikkeling, en het Nationaal Plan voor de economische en sociale ontwikkling tot in 2030).

Beperkingen en financiële ontberingen.

Een hoogtepunt was de interventie van Marino Murillo Jorge, vice-voorzitter van de Ministerraaad en Minister van economie en planificatie, want hij kondigde ontberingen en beperkingen aan op financieel vlak.

Sinds december jongstleden moet het land het hoofd bieden aan een terugval van de inkomsten en de import, en aan beperkingen van levering in energie, wat onmiddellijke maatregelen vereist, ingevolge de hieraan gebonden moeilijkheden inzake liquiditeiten voor het land. De groei van het BIP voor de eerste semester van 2016 haalde slechts 1%, i.p.v. de geplande 2 %.

Inzake geplande maatregelen is er de beperking van betalingen in deviezen, gezien het gebrek aan liquiditeiten, het goed overwegen van het onderschrijven van kredieten, teneinde een onoverzienbaar schuldenlast te vermijden, en een aanpassing van het verbruik van energiebronnen. Het electriciteitsverbruik zal met 6 % beperkt worden. De residentiële sector verbruikt 60 % van de energie, en de besparingen moeten verwezenlijkt worden op de blijvende 40 % van de niet-residentiële sector, volgens welbepaalde economische prioriteiten (zo zijn, bvb. toerisme en nickelindustrie niet betrokken). De invoer en de productie van etenswaren blijven een prioriteit, evenals de productie van bouwmaterialen. Een hogere melkproductie laat toe minder melkpoeder in te voeren. Voor de invoer van etenswaren zijn de prijzen op de wereldmarkt in lichte daling, wat zal toelaten in te voeren aan een lagere kost.

Men moet er tevens over waken dat het aanbod in de staatswinkels behouden blijft, en zelfs stijgt, teneinde nieuwe prijsverhogingen te vermijden en het resultaat van de inspanningen op dit vlak te vrijwaren. In de bedrijven, gezien de link van de weddes met de productie, is een lichte daling van de salarissen niet uitgesloten.

Kortom, er zijn beperkingen in de beschikbaargeid van de deviezen, men moet energie met doeltreffendheid gebruiken, en men moet de vitale diensten aan de bevolking blijven verzekeren. Het financieel evenwicht en de maatregelen om de koopkracht van de Cubaanse peso te verhogen blijven behouden en verzekerd. 

Tussenkomst van Raúl Castro.

In zijn toespraak, op 7 juli, herneemt Raúl Castro de belangrijkste punten besproken door de afgevaardigden tijdesn de plenaire zitting. Hij herinnerde eraan dat reeds in december 2015 overwogen werd financiële beperkingen in te voeren, ingevolge de daling van de inkomsten van de export. Hij citeerde ook de gevolgen van de economische oorlog tegen Venezuela, en het impact ervan voor de samenwerking tussen beide landen, o.a. door een daling van de petroleumtoevoer.

Daarentegen werd de heraanpassing van de buitenlandse schuld met succes verdergezet, wat enkel de internationale geloofwaardigheid in de Cubaanse economie kan versterken.

De betaling en het deponeren in dollars, als mogelijk beloofd door Barack Obama meer dan drie maand geleden, zijn nog steeds onmogelijk voor de internationale transacties van het land.

Hij benadrukte dat het land het risico loopt getroffen te worden door de noodzakelijke maatregelen, maar Cuba is beter voorbereid en in betere condities dan tijdens de speciale periode om er het hoofd aan te bieden. Men moet zich niet laten vangen door de defaitistische berichten van zekere buitenlandse media. Hij voegde hieraan toe : « Er is geen ruimte voor improvisaties, en nog minder voor defaitisme ».

Raúl herhaalde dat de sociale diensten behouden blijven, en dat maatregelen genomen worden om de kwaliteit ervan nog te verbeteren. De beslissingen voor het verhogen van de koopkkracht van de peso worden bevestigd, niettegenstaande de huidige moeilijkheden, o.a. de prijsdalingen van sommige producten van grote consumptie.

Hij besprak tevens het verderzetten van het discussieproces van de documenten van het VII Congres, door een brede raadpleging. 7.200 vergaderingen hadden reeds plaats, met 238.000 deelnemers, en duizenden voorstellen om de teksten te verrijken en te verbeteren. De raadpleging loopt verder tijdens de zes komende maanden.

En Raúl sloot af met een voorbeeld van de capaciteiten waarover het land beschikt : het preventieplan voor overdraagbare ziektes door de Aedes-muggen. De transmissie van dengue is sterk gedaald, geen enkel geval van chikunguya werd vastgesteld, en 23 gevallen van Zika zijn in behandeling, waarvan er 22 ingevoerd werden uit het buitenland, zonder verspreiding in het geheel van het land. 

Inzake internationale politiek kwam hij terug op de Top van de AEC, de ondertekening van de vredesakkoorden in Colombia, en de destabilisatiepogingen in Latijns Amerika.

Vervanging van een minister.

Op 13 juli stelde de Staatraad voor om Marino Murillo Jorge te ontlasten van zijn functie van minister ven de economie, om hem toe te laten zich totaal te investeren in zijn taken van vice-voorzitter van de regering en hoofd van de Bestendige Commissie voor de implemenatie en de ontwikkeling, gelast met het opvolgen en uitvoeren van de beslissingen van het VIIe Congres van de PCC.

Het ministerie van economie wordt overgenomen door Ricardo Cabrisas Ruíz.

26 – 7.

De herdenking van 26 juli 1953 ging dit jaar door in Sancti Spiritus, en werd voorgezeten door Raúl Castro. De officiële toespraak werd toevertrouwd aan José Ramón Machado Ventura, tweede secretaris van de PCC en vice-voorzitter van de Staatsraad en de Ministerraad. Alvorens een overzicht te geven van de verwezenlijkingen in de provincie en van de ontwikkelingen, heeft hij Fidel Castro gefeliciteerd voor zijn 90e verjaardag (13 augustus). Hij benadrukte zijn inzet om trouw te blijven aan de ideeën voor dewelke hij zijn ganse leven heeft gestreden, en de geest van verzet, de strijdbaarheid, het dialectisch denken en het geloof in de overwinning die hij iedereen bijbracht, in de eerste plaats door zijn voorbeeld.

In Santiago de Cuba, de dag ervoor, volgens de traditie om hulde te brengen aan de Dag van de Opstand, hebben een hondertal jonge pionniers van Santiago een symbolische « aanval » op de vroegere Kazerne Moncada, nu School 26 juli, uitgevoerd.

De betrekkingen Cuba – Verenigde Staten.

De uitwisselingen tussen afvaardigingen van beide landen gaan verder, soms tot op ministerieel niveau. Ontmoetingen hadden plaats over de strijd tegen terrorisme, de strijd tegen drughandel, de medische samenwerking en de bescherming van het milieu. Ook de vergaderingen over de opvolging van de normalisatie gaan verder.

De tweede informatievergadering over de wederzijdse compensaties had plaats eind juli in Washington (28/07/2016). Abelardo Moreno, vice-minister van buitenlandse zaken, benadrukte de politieke, technische en juridische complexiteit van dit dossier (de nationalisaties voor de Noord-Amerikanen, de blokkade voor de Cubanen), maar dat de ontmoetingen zullen verdergezet worden in de komende maanden.

Enkele kleine stapjes werden gezet.

De Master Card (uitgezonderd deze uitgegeven door Noord-Amerikaanse banken, met uitzondering van de Stonegate Bank en de Banco Popular de Puerto Rico) kan nu in Havana gebruikt worden in de automatische verdelers, en de maatregel wordt uitgebreid tot het ganse land.

Ingevolge een akkoord tussen de ICRT (Cubaans Instituut voor Radio en Televisie) en Dish Network, gaat men in de VS programmas uitzenden van Cuba Max TV, 24/24u.

Inzake reguliere vluchten tussen de VS en Cuba kregen 6 Noord-Amerikaanse maatschappijen een toelating om te vliegen op 9 Cubaanse bestemmingen (10/06), acht maatschappijen voor vluchten op Havana (07/07), en Federal Express voor cargo-vluchten. Op al deze vluchten zullen Cubaanse veiligheidsagenten aan boord zijn. De eerste vlucht komt toe aan Jet Blue op 1 augustus 2016.

De blokkade.

Nietegenstaande de belofte van Obama heeft Cuba nog altijd geen toegang tot betalingen in dollars.

In Duitsland en in Denemarken heeft PayPal de rekeningen voor betalingen aan Cuba gesloten, wat de blijvende vrees bevestigt voor boetes en de gevolgen van de extra-territorialiteit van de blokkade. 

Op 17/06 keurde de Noord-Amerikaanse Senaat 4 amendementen goed die de blokkade afzwakken, terwijl in de Kamer van Volksvertegenwoordigers het anti-Cubaanse lobby paragrafen invoerde in het ontwerp van budget, die de blokkade versterken.. Experten zijn de mening toegedaan dat Obama zijn vetorecht zal inroepen, gezien de tegenstelling tussen de twee kamers.

In Havana deed OXFAM-International een oproep voor een campagne in het voordeel van de opheffing van de blokkade.

De verjaardag van Fidel.

De verjaardag van Fidel Castro, op13 augustus, werd plechtig gevierd, voorgegaan en gevolgd door honderden activiteiten ter ere van zijn 90 jaar.

In een artikel van Granma (13/08), onder de titel « El cumpleaños » (de verjaardag), dankt Fidel voor al dit respectbetoon en de ontvangen felicitaties die, zei hij « hem de kracht geven voor de wederkerigheid, doorheen de ideeën die hij aan de militanten van de Partij en van de relevante verenigingen zal overmaken ».

Reeds de 12e hebben duizenden habaneros feest gevierd, met een concert aan de Anti-Imperialistische Tribune José Martí, en hebben gezongen voor zijn 90 jaar.

Op 13 augustus kwam een Culturele Galavoorstelling in het Theater Karl Marx, in aanwezigheid van Fidel, Raúl, Maduro en talrijke genodigden, waaronder aanvallers van de Moncada, deelnemers aan de ontscheping van de Granma, Helden van de Republiek, Helden van de Arbeid, partijleiders en regeringsleiders, vertegenwoordigers van massa-organisaties, en leden van het diplomatiek korps.

De welbekende kindertheatergroep « La Colmenita » bracht een stuk « Fidel onder ons », Eusebio Leal Spengler, historicus van Havana nam het woord, Omara Portuondo zong « La era está pariende un corazón », welbekend lied van Silvio Rodríguez. Passages uit « Mi hermano Fidel » van Santiago Álvarez werden vertoond, evenals stukken uit het theaterwerk Abdala, geschreven door José Martí op 16 jaar.

Overal in het land en in het buitenland, en ook op de Cubaanse ambassade in Brussel, gingen activiteiten door : culturele galas, fietstochten, reuze taarten, concerten, videos, poëzie, planten van 90 bomen voor het oprichten van een bos van de 90e verjaardag, uitreiken van lidboekjes van de Partij en de Jeugd (UJC), fototentoonstellingen, schilderijen, de lijst is onbeperkt.

Wereldwijd heeft de pers het record aangekondig van José Castelar Cairo, « Cueto », die een cigaar rolde van 90 meter lang ter ere van de verjaardag van Fidel.

Staathoofden en regeringsleiders uit gans de wereld hebben felicitaties gestuurd, evenals honderden solidariteitsverenigingen.

Ook de Vrienden van Cuba stuurden een brief aan Fidel, die wij hebben opgenomen als edito van deze Cuba Sí. En om de verjaardag te begroeten, evenals deze van de triomf van de Revolutie op 1 januari, bereiden wij een speciaal nummer « Fidel » voor, tegen begin december.

Freddy Tack

LIBROS

Emmanuel Vincenot

Histoire de La Havane.

Paris, Fayard, 2016. – 792 pp.

De auteur, professor spaans en conferentiehouder in Latijns-Amerikaanse civilisatie, geeft les aan de Universiteit van Paris Est-Marne-la Vallée en aan Siences Po van Parijs

Het boek herneemt de geschiedenis van de stad Havana, de sleutel van de Amerikas, verplichte havenstop voor de overtocht van de handelsschepen, begeerd door talrijke landen, afspraakpunt van piraten en kapers. Hij gaat in détail in op alle aspecten van de ontwikkeling van de stad, van schamele nederzetting tot boeiende, begeesterende en complexe stad.

Zes hoodstukken volgen het ontwikkelingsschema, soms chaotisch, steeds afhankelijk van het buitenland, van deze stad die zich stilaan opdringt als onvermijdelijke haven, draaischijf van de handel tussen het oude Europa en de nieuwe wereld.

Zo overloopt men de SanXpóval de La Habana (1514-1606), de versterkte stad (1607-1699), de barokstad (1700-1790), de stad van de suiker (1791-1998), de amerikaanse stad (1899-1958) tot de revolutionnaire stad (1959-2015).

De auteur bespreekt de economie, de architectuur, het urba nisme, de betrekkingen met Spanje, de oorlogen met Frankrijk, Engeland en Nederland, allen op de meet gezien de strategische ligging van de stad. Een rijkdom aan gegevens over de evolutie van Havana.

Iets minder geestdrift voor het laatste hoofdstuk, dat duidelijk laat aanvoelen dat de auteur weinig sympathie heeft voor de revolutie, maar ook gegronde kritieken naar voor brengt.

792 boeiende paginas, vlot leesbaar. Een ruime bibliografie en een index vervolledigen deze indrukwekkende geschiedenis van de hoodstad van Cuba.

Freddy Tack

HISTORIA

CONGRESO CAMPESINO EN ARMAS _ 21/09/1958.

In maart 1958 stuurt Fidel Castro een colonne van het rebellenleger naar de Sierra de Cristal, onder het bevel van Raúl Castro, om er een nieuw front op te richten. Zeer snel controleren Raúl en zijn rebellen een belangrijke, dicht bewoonde zone (ongeveer de helft van België). Zij omvat belangrijke locaties, zoals de zone van Mayarí Arriba, waar de leiding is ondergebracht, Sagua de Tánamo, Banes, Cueto, Antilla, Baracoa, Alto Songo en San Luis. Het rebellenleger neemt onmiddellijk het beheer in handen, bouwt wegen, scholen, hospitalen, doet de administratie, enz. Een beheer op basis van het programma van de Beweging 26 Juli, met als inspiratiebron de ideeën van « De geschidenis zal mij vrijspreken ».

In dit programma staat de landbouw centraal. Raúl richt het Agrarisch Bureau van het rebellenleger op, gelast met het beheer van de administratieve, politieke en sociale problemen van de landbouwsector, en met samenwerkingsbanden met de boerenorganisaties. Deze prioritaire aandacht vertaalt zich snel in een verhoogde steun van de massas aan de gewapende strijd. De Revolutionaire Boerencomités (CRC) zorgen, o.a., voor het ophalen van levensmiddelen voor het rebellenleger en van de informatieuitwisselingen. 

Op 25 mei 1958, in Vegas de Jibacoa, in de Sierra Maetsra, wordt een vergadering ingericht van de koffieplukkers, waar meer dan 500 boeren de problemen van de koffieoogst bespreken met Fidel. Een strategie wordt uitgewerkt en de rebellen helpen bij de oogst.

Op 10 juli 1958, in Calabazas de Sagua, verkiezen de afgevaardigden van verschillende gemeentes van het Segundo Frente Oriental, Pepe Ramírez tot voorzitter van het Regionaal Agrarisch Comité.

In de regio tracht een minderheid boeren, ondersteund door de grootgrondbezitters, een campagne te voeren om de CRC in een slecht daglicht te stellen. De boeren stellen dan voor dit onder mekaar te regelen, en vragen aan het opperbevel van het Front de organisatie van een congres, waar de afgevaardigden gekozen door de basis dit conflict oplossen, en vrij hun vertegenwoordigers in het CRC verkiezen.

De voorbereidingen.

Tijdens de voorbereidingswerken worden 84 lokale comités opgericht, en zes grote bijeenkomsten gaan door, waarvan sommigen bij de duizend deelnemers telden.

Dit alles niettegenstaande de bombardementen door het leger van Batista, en alle risicos inherent aan een oorlogstoestand. De afgevaardigden voor het congres worden in alle onafhankelijkheid verkozen, en men overweegde de samenkomst in Calabazas de Sagua. Een waarschijnlijk verraad gaf aanleiding tot een tussenkomst van de luchtmacht van de diktatuur, en de CRC moesten de aankomende afgevaardigden verwittigen van een verandering van plaats. Onder de bombardementen en de hevige regenval op dit ogenblik van het jaar, met aanzwellende rivieren, komen de afgevaardigden aan, soms na uren en dagen stappen, op de nieuw afgesproken plek, in Mayari Arriba. Zij kwamen van Baracoa, Maisí, Sagua, Mayari, en de meest afgelegen hoeken van Guantánamo.

Meer dan 200 afgevaardigden komen bijeen in de balzaal Juan Clavel, in Soledad de Mayari Arriba, tijdens de voormiddag van 21 september 1958.

Het Congres.

Het verslag aan het congres werd voorgeteld door Pepe Ramirez, in aanwezigheid van Raúl Castro, Vilma Espín, en talrijke leiders van het Segundo Frente. Hij hernam een analyse van de verwezenlijkte activiteiten, en een panorama van de economische, politieke en sociale toestand van het land. In de kijker van de besprekingen stond de miserabele toestand van de boeren, de uitbating van de dagloners en van de arbeiders in de suikercentrales, de zucht naar een landbouwhervorming, en de resolute steun aan het rebellenleger.

De leiders van het CRA werden verkozen tuijdens een zitting voorgezeten door de oudste afgevaardigde, Pablo Cruz, en met als secretaris de jongste deelneemster, Argelia Fernandez. 17 leden werden verkozen aan het hoofd van de boerenbeweging, met Teodoro Pereira als voorzitter.

Een democratisch congres, in volle oorlog, kon samenkomen, de fundamentele problemen van de landbouwers bespreken, en de basis leggen voor toekomstige revolutionaire verwezenlijkingen, waaronder de landbouwhervorming, de oplossing van onderwijs en gezondheidszorg voor de agrarische bevolking.

Tijdens de voorstellingen van de besluiten door Raúl Castro, leider van het Segundo Frente, verklaarde hij : « Nooit, sinds Cuba Cuba is, nooit, ik herhaal het, hebben wij deelgenomen aan een boerencongres, een congres van revolutionaire boeren, in volle oorlog, met een leger dat de boeren steunt… Nu, vandaag, omlijnt zich, wordt de agrarische revolutie geboren, die de basis zal vormen van de echte Cubaanse revolutie… Tegen de vijanden van de vooruitgang, van ons engagement, van het programma van de overgrote meerderheid van de nederigen van het land, één woord, één ordewoord : Eenheid ! Eenheid ! Eenheid ! »

Twintig dagen later, op 10 oktober, tekende Fidel de Wet Nr.. 3, over de rechten van de boeren op de grond, onmiddellijk in voege gesteld in de bevrijde gebieden.

Bronnen :

-Richard Gott. Cuba. A new history. Yale University Press, 2004.

-Nikolas S. Leonov. Raúl Castro. Un hombre en Revolución/ La Habana, eD ; Capitan San Luis, 2015.

-Hugh Thomas. Cuba. The Pursuit of Freedom. New York, Harper & Row, 1971.

-Pedro Antonio Garcia. Cuba 1958. Bajo la lluvia y metralla. In : Bohemia 15/09/2013.

-Eugemio Muñoz Ortiz. Congreso Campesino en Armas. ANAP.cu 13/04/2011.

Freddy Tack

CULTURA

MARTIRENA, cubaans karikaturist.

Alfredo Lorenzo Martirena Hernández, of Martirena, is geboren op 6 oktober 1965, in Santa Clara.

Als weinig succesvolle student ging hij nooit naar de universiteit. Als kind gaat hij optreden als zanger en acteur. Op zijn achttiende, met gezondheidsproblemen die hem beletten zijn militaire dienst te vervullen, verplicht zijn moeder hem te gaan werken.

Autodidact maakt hij korte animatiefilms met de Cin »club Cubanacán van zijn geboortestad, maar is snel genoodzaakt een sponsor te zoeken die hem fondsen bezorgt. Hij ontmoet dan Francisco Rodriguez Ruíz, die hem in 1984 de kans biedt zijn eerste tekeningen te publiceren. Zijn werk heeft succes en gaat, snel, de aandacht trekken van een ruim publiek.

Hij publiceert in andere kranten en nationale magazines, o.a. het bekende DDT (Dedeté), wekelijks humoristische bijlage van de krant Juventud Rebelde.

Wanneer hij in 1986 de grote prijs wint van de wedstrijd « 25 jaar Humor in Palante », gaat zijn carrière pijlsnel vooruit. In 1987 geeft hij zijn eerste boek uit « De Oreja a Oreja » (Van oor tot oor). Het eerste van een lange reeks.

In 2000 toert een tentoonstelling van de karikaturen van zijn boek « De Desastre a Dignidad : 20 años de Grupo Sofonias » in bibliotheken van Duitsland en Zwitserland, alvorens naar Nicaragua te trekken.

Zijn boek « Humor en Vitro » komt uit in november 2002. Hij komt dan op de voorgrond op de internationale scène, en werkt samen met tijdschriften en bekende uitgevers zoals « El Jueves », « Batracio Amarillo », « Quevedos ». Hij maakt zelfs illustraties voor de multinational Bayer. Laat ons nog de tijdschriften citeren zoals « Chocarreros » en « Diario Monitor » in Mexico, de « Nuevo Diario » in Nicaragua, en « WittyWorld » in de VS.

Zwitserland zal hem meermaals uitnodigen om zijn werk ten toon te stellen in verschillende galerijen.

Sinds 2009 begeleiden zijn karikaturen opinieartikels in de krant « Vanguardia » van Villa Clara. Het maandblad « Manantial » publiceert één van zijn stripverhalen. In 2010 worden verschillende tekeningen teruggehouden door de CIP (Centro de Información para la Prensa) om het Nationaal Directorium van de Communicatie te illustreren, in samenwerking met een groep karikaturisten. In 2011, tijdens de XVII Internationale Biennale van de Humor, in San Antonio de los Baños, (festival dat sinds 1979 wordt ingericht), haalt hij de Grote Prijs Eduardo Abela met « Niños de la Guerra ».

Elke week worden zijn karikaturen opgenomen in verschillende cubaanse uitgaven, waaronder de krant Juventud Rebelde en zijn wekelijks supplement, zijn stripverhaal « Compadres » kent een groot succes in Palante. De tijdschriften « Bohemia » en « Enfoque » geven hem een vaste wekelijkse plaats. Hij is aanwezig in de digitale platforms « Cubahora », « Rebelión » en « Telesur digital ». De spaansprekende pers, zowel in Latijns Amerika als in Spanje, nodigt hem uit. De « Diario Siglo XXI » uit Madrid, geeft hem een wekelijkse rubriek, evenals de maandbladen « Monograficos » van Barcelona, en « El Batracio » van Grenada. In Mexico is het « El Universal en « Humoris Causa », in Nicaragua wekelijkse tekeningen in « El Alacrán », supplement van « El Nuevo Diario ». De equatoriaanse krant « El Commercio » publiceert zijn stripverhaal « Compadres », en het supplement van het dagblad « Ultima Notoicias » neemt wekelijks vier van zijn tekeningen op.

Martirena schreef het scenario en verwezenlijkte het grafisme van een vijftiental kortspeelfilms, o.a. voor Filminutos, een productie van de ICAIC (Cubaans Instituut voor de filmkunst en industrie).

Hij illustreerde talrijke boeken zoals « El Pulpo Ataulfo » (2001), « Humor in Vitro » (2002), « Hola Caracola » (2006), « De Vuelta y Vuelta » (2008), « La Gata Adela » (2009), « No hay lugar como el hogar » (2012), en tekent ook persoonlijke werken zoals « Martirena en Blanco y Negra » (2013).

Een tiental persoonlijke tentoonstellingen gingen de wereld rond.

In 2016, in Santa Clara, voor de 40e verjaardag van « Melaito », neemt hij deel, met de beste cubaanse karikatutisten, aan een grote muurschilderij « Humoristas Contra la Guerra ».

Hij bleef steeds trouw aan zijn zoetzure stijl van de jaren ’80, in contact met de beste karikaturisten van « Melaito ». Nochtans vindt men bij hem geen « provinciale » benadering. Zijn stijl is cubaans en universeel. Gehecht aan zijn provincie heeft hij ook gereisd in de ganse wereld. Hij volgt attentvol wat er gaande is, de mensen, de kleuren, de smaken, de zweetreuk in het openbaar vervoer. Zijn humor treft gewoontes in de maatschappij, zonder goedkoop of oppervlakkig te worden.

Martirena, nu reeds bekend als één van de twintig beste cubaanse karikaturisten van de XXe eeuw, neemt nu een onvervangbare plaats in in de cubaanse en internationale pers.

Hij is tevens lid van de Unie van Schrijvers en Kunstenaars van Cuba (UNEAC) en van de Unie van joernalisten van Cuba (UPEC). Hij maakt deel uit van het collectief van Dedeté en van Cartooning for >Peace, een wereldnet van 145 tekenaars.

Hij is ook aanwezig op Facebook, op Twitter en heeft als website : www.martirena.com.

Monique Dits

REGIONALES

LUIK

63e verjaardag van de aanval op de Moncada.

Eerlijk gezegd wij waren bang niet op de punt te staan voor deze viering als VvC-Luik. Wij voelen ons nog steeds een beetje wezen, nu dat Marc en Jacqueline ons verlaten hebben sinds januari 2016.

Maar wij hebben het opgenomen en gingen onze twijfels het hoofd bieden. En ja ! Het werd een mooie avond, gezellig, met verrassingen en toekomstperspectieven.

De gezelligheid, want vrienden van Cuba uit verschillende hoeken van België kwamen ons vervoegen : Monique, uit Leuven, die prachtige fotos maakte, Erik uit Antwerpen, met zeer interessante boeken over de Vijf (1), Koen en Marcia uit Antwerpen, solidair met ons initiatief, en Jo uit Aarlen, die er was met zijn glimlach. 

De verrassingen : Anne uit Brussel zorgde voor de vertaling van een korte maar sterke tussenkomst van Victor Cairo Palomo, de sympatieke zaakgelastigde van de ambassade, begeleid door de eerste secretaris,Alejandro Fuentes, die reeds meerdere keren Luik bezocht.

Hij bracht de DVD mee « Chávez en Fidel », een ontroerende film die wij bekeken na de tussenkomst van Guido over de « mislukte » aanval van de Moncada kazerne, voorspel van 2 jaar gevangenschap voor de broeders Castro, gevolgd door de ontscheping van de Granma, waarna 12 overlevenden met Fidel, Raúl, Che en Cienfuegos in de Sierra Maestra gaan vechten tot de overwinning in december 1959.

Toen kwam Robin « alleen met zijn gitaar », met excuses voor de afwezigheid van zijn begeleidster.
Hij begeesterde ons met 4 stukken waaronder « Comandante » (een must), om te eindigen met de Internationale…in 3 talen !!! Nederlands, Spaans en Frans (bravo voor de artist). 

Inzake toekomstperspectieven : twee recente leden die wensen deel te nemen aan onze werkvergaderingen, en niet minder dan 5 nieuwe leden, of meer (te bevestigen).

Emoties doen honger krijgen : wij genoten van de lekkere kip met curry van Rosario, die wij, met haar echtgenoot Rodolfo, die gans de dag in de weer was, hartelijk bedanken. 

En dan nog de vaste waarden zoals de mojito van Guido, en een droom : het dessert van Elvira (ik wil het recept!).

Dank ook aan Madeleine voor haar glimlachend onthaal, aan Andres voor de decoratie van de zaal, en aan allen die door hun aanwezigheid een succes maakten van deze avond. 

1. « Voix de la prison » Les 5 Cubains, door Mary-Alice Waters. Ed. Pathfinder.

Liliane