Vertaling: Freddy Tack

NATIONALE VERGADERING.

Freddy Tack

De Nationale Vergadering van de Volksmacht heeft eind december 2017 zijn zesmaandelijkse zitting gehouden. Zoals gewoonlijk kregen de volksvertegenwoordigers, eerst in commissievergaderingen, daarna in de plenaire zitting, een analyse van de werkzaamheden in de verscheidene sectoren over de laatste zes maand. Er kwam ook een analyse van het budget 2018. Wij hernemen hierna enkele elementen van de besprekingen, vooral inzake economische ontwikkeling, buitenlandse investeringen en implementatie van de richtlijnen v an het laatste congres.

Economie.

De cubaanse economie kende in 2017 een groei van het BIP met 1,6 %, niettegenstaande de klimaatproblemen en de meteorologische omstandigheden, en niettegenstaande financiële en materiële spanningen. Een bescheiden maar werkelijke groei, zeker rekening houdend met de negatieve invloed van de economische, commerciële en financiële blokkade, met de nieuwe sancties opgelegd door de Trump-administratie, met als gevolg een vertraging van de buitenlandse investeringen en van de groei van het toerisme.

Andere elementen hadden ook een invloed op de groei : een daling van de inkomsten van de export, moeilijkheden met  de bevoorrading in petroleum, de niet-uitvoering van verschillnede investeringen, de schade ingevolge de jarenlange droogte, en de dramatische schade aangericht door de orkanen Matthews en Irma. Irma trof de beplanting, de suikercentrales, de agroindustrie, de veeteelt, de woningen, de hospitalen, de scholen, de electrische en hydaulische infrastructuur, de hotels, de telecommunicaties, met een totale schade ter hoogte van 13.185 miljoen pesos ( gelijkgseteld aan de dollar).

Toch blijft de groei aanmoedigend, zeker vergeleken met de gemiddelde groei van 1,2 % bereikt door het geheel van de landen van Latijns Amerika en de Caraïben.

De buitenlandse investeringen.

In 2017, voor de eerste keer, trok Cuba voor meer dan 2.000 miljoen dollar aan in buitenlandse investeringen. Deze aanvoer in vitale sectoren, zoals de hernieuwbare energiebronnen,, het toerisme, de bouwsector, de mijnen, de petroleumboringen, de banken en de industrie (lichte, voeding, suiker), is een onmisbaar element voor de groei en de dynamisering van de economie.

De regering zet de inspanningen verder op dit vlak, teneinde de bestaande projecten te verwezenlijken : 95 dossiers zijn in onderzoek, waarvan een vijftiental in een gevorderd stadium.

Volgens experten schat men op 20 % van het BIP de nood aan buitenlandse investeringen voor de ontwikkeling van een land. Vandaag haalt Cuba 10 % van het BIP.

Prioriteiten onder de prioriteiten.

In het plan voor de economie in 2018 werden verschillende prioriteiten bepaald :
-de recuperatie van de verwoestingen door de orkanen Irma en Matthews ;
-de investeringen in infrastructuren en in de sectoren die deviezen opbrengen (toerisme, Speciale Zone van Mariel, transport per spoor, hernieuwbare energieën, electriciteit, capaciteit van de pakhuizen) ;
-voedselproductie om te beantwoorden aan de nationale vraag en aan de groei van het toerisme ;
-uitvoering van de suikeroogst ;
-garanderen van de basisdiensten (gezondheid, onderwijs, cultuur, pasagierstransport) ;
-productie van staal, cement, onderhouds- en hygiëneproducten, bouwmaterialen, wisselstukken ;
-hydraulische infrastructuur ;
-productie van geneesmiddelen ;
-levering van goederen voor de groothandels- en détailmarkten.

Het budget.

Het budget groeit met 3 % en is als volgt geventileerd : 21 % voor het onderwijs, 27 % voor de gezondheidszorgen en sociale bijstand, 17 % voor de sociale zekerheid, 19 % voor de openbare administratie en de verdediging, 6 % voor de schuldaflossing, 5 % voor cultuur en sport, 5 % voor varia.

Actualisatie van het economisch en sociaal model.

De uitvoering van de richtlijnen voor de actualisatie van het economisch en sociaal model van het land lijkt veel ingewikkelder dan voorzien. Ook hier werden prioriteiten vastgelegd, waaronder de monetaire éénmaking, het afwerken van het plan op lange termijn, de ontwikkeling van de socialistische staatsbedrijven volgens de nieuwe normen, en de verhoging van de buitenlandse investeringen.

De slottoespraak van Raúl Castro.

Raúl Castro kwam terug op de schade aangericht door de orkaan Irma, en op de enorme inspanningen voor de recuperatie : het herstel van electriciteits- en watervoorziening in 20 dagen, herstel van toeristische infrastructuren in 62 dagen, hulpmiddelen voor de aankoop van bouwmaterialen en consumptiegoederen, instandhouding van het onderwijs en de gezondheidszorgen, stabiele epidemiologische toestand.

Na een overzicht van de economische resultaten (zie hierboven) besprak hij het plan voor 2018, dat een groei voorziet van 2 %. Hij benadrukte dat 2018 een moeilijk jaar zal zijn voor de buitenlandse financiën, en legde de nadruk op de buitenla        ndse investeringen, die goed vooruitgingen in 2017, maar waar men zonder verwijl de isnpanningen moet verderzetten. De monetaire dualiteit moet opgelost worden, zonder echter te denken dat een éénmaking alle problemen zal oplossen als bij mirakels. Maar het  blijft een fundamenteel proces om vooruit te gaan in de actualisatie van het model. Correct verder gaan wordt moeilijk als dit probleem blijft bestaan. Raúl gaf toe dat dit thema veel tijd vergde en dat men niet meer kan wachten voor een oplossing.

Inzake de relaties Cuba-VS kwam hij terug op de versclechtering en het ontwikkelen van voorwendsels om de terugkeer naar oude politieke gewoontes, die mislukten en universeel worden verworpen, goed te praten. Cuba zal de respectvolle dialoog verder zetten, evenals de samenwerking in de themas van gemeenschappelijk belang. Hij voegde hieraan toe : « De Cubaanse Revolutie weerstond aan 11 noordamerikaanse administraties, van verschillend type, en wij zijn er nog steeds, en wij zullen er blijven, vrij, soeverein en onafhankelijk ».

Hij benaderde ook de imperialistische aanvallen in Latijns Amerika, en herbevestigde de solidariteit van Cuba met de aangevallen landen. Over andere themas van internationale politiek citeerde hij de nefaste gevolgen van de terugtrekking van de VS uit de akkoorden van Parijs, en de beslissing Jerusalem te erkennen als hoofdstad van Israël.

Hij besloot zijn tussenkomst met de bevestiging van zijn beslissing, aangekondigd tijdens het VI en VIIe Congres van de PCC, om de duur van de mandaten te beperken voor de belangrijkste openbare posten, tot twee periodes van vijf jaar. Hij verklaarde : « Bijgevolg, eenmaal de Algemene Vergadering van de Volksmacht zal samengesteld zijn, op 19 april 2018, zal ik mijn tweede en laatste mandaat beëindigen aan het hoofd van de Staat en van de regering, en Cuba zal een nieuwe president hebben ».

VERKIEZINGEN IN CUBA.

Het verkiezingsproces, gestart in 2017 met de gemeenteverkiezingen, loopt verder op de andere niveaux.

Tijdens de gemeenteverkiezingen werden 12.515 afgevaardigden verkozen om te zetelen in de gemeenteraden. Zij krijgen nu de nodige opleiding om hun functie op te nemen in de organen van de Volksmacht. De deelname aan de verkiezingen (niet verplicht) was 89,02 %, een cijfer gelijkaardig aan dat van de vorige verkiezingen.

Op 11 maart kiezen de Cubanen voor de provinciale raden en voor de volksvertegenwoordigers van het parlement (nationale vergadering), verkozen voor de vijf komende jaren. 1.265 kandidaten stellen zich voor op provinciaal vlak, en 605 voor het parlement. Van deze 605 kandidaten zijn er 47,4 % lokale afgevaardigden. Ter herinnering, het cubaans kiessysteem verzekerd dat alle gemeentes van het land vertegenwoordigd worden in het parlement met minstens twee volksvertegenwoordigers.

Zoals voor alle verkiezingen in Cuba wordt een foto en een biografie van de kandidaten in de openbare gebouwen geplakt. Ook de Granma publiceerde de gegevens van alle kandidaten, provincie per provincie.

Op 19 april 2018 worden uiteindelijk de leden van de Staatsraad en de president verkozen. Dit jaar hebben de verkiezingern een speciaal karakter want, voor de eerste keer sinds de triomf van de Revolutie, staat de historische generatie haar plaats af aan de nieuwe generaties. Raúl Catsro, althans, kondigde aan geen kandidaat meer te zijn als president.

IN MEMORIAM.

De laatste mmanden was Cuba in rouw voor het overlijden van twee belangrijke figuren.

Armando Hart Dávalos.

Armando Hart, bekend intellectueel, revolutionair, grote specialist van José Martí, is overleden op 26 november 2017.

Onder talrijke andere functies was hij minister van onderwijs en van cultuur, tijdens de legendarische periode van de alfabetiseringscampagne. Sinds 1965 was hij lid van het Centraal Comité en het Politiek Bureau van de Communistische Partij van Cuba (PCC). Op 30 november 1976 wordt hij aangesteld als minister van cultuur. Sinds 1997 had hij de leiding van het Bureau voor het Martiaans Programma, afhankelijk van de Staatsraad. 

In een volgend nummer van Cuba Sí komen wij terug op de uitzonderlkijke loopbaan van deze grote figuur van de cubaanse revolutie.

Fidel Castro Díaz-Balart.

De oudste zoon van Fidel, Fidel Castro Díaz-Balart, is overleden op 1 februari  2018. Beter bekend als « Fidelito », ontnam hij zich het leven. Het officieel bericht deelt mede :

« Fidel Ángel Castro Díaz-Balart, doctor in de wetenschappen, werd sinds meerdere maanden opgevolgd  door een groep artsen, ingevolge een zware depressieve crisis, en stelde een eind aan zijn leven op 1 februari.

Bij de start noodzaakte zijn toestand een hospitalisatie, gevolgd door een ambulatoire verzorging tijdens zijn sociale reïncorporatie.

Op het ogenblik van zijn overlijden werkte hij als wetenschappelijk adviseur van de Staatsraad en vice-voorzitter van de Academie der Wetenschappen van Cuba.

Tijdens zijn beroepsloopbaan, totaal gewijd aan de wetenschappen, kreeg hij talrijke nationale en internationale eretekens.

De begrafenisplechtigheden zullen uitgevoerd worden volgens de wensen van de familie ».

Granma, 01/02/2018.

VIÑALES : DUIVELTJES IN EEN PARADIJS

De uitzonderlijke patrimoniale rijkdommen van deze unieke regio in de provincie Pinar del Rio zijn heden bedreigd door beschadigingen, onwettelijkheden en een ongecontroleerde overuitbating. Dit verplichte de overheden tot het ondernemen van verschillende acties.

Auteur : Dorelys Canivell Canal
(Juventud Rebelde, 3 februari 2018. (Vrije vertaling naar het frans : Monique Dits, naar het nederlands : F. Tack).

Wanneer Domingo Ramos Enríquez, bij de start van de 20 eeuw, besliste in zijn schilderwerken de charme en de betovering van de Vallei van Viñales vast te leggen op het doek, kon hij zich zeker niet inbeelden dat deze regio later één van de meest bezochte toeristische trekpleisters in de wereld zou worden.

De schilder had nooit kunnen raden dat deze prachtige plek ooit de voorkeurbestemming zou worden van buitenlandse bezoekers, aangetrokken door de uitzonderlijke natuurlijke rijkdommen, en zeker niet dat de toeristische activiteit een gevaar zou worden voor het behoud van deze unieke landschappen en hun endemische rijkdommen.

De emblematische site van Viñales is een « aangenaam en levend landschap » waar de vallei en het dorp harmonisch in mekaar vloeien. In 1978 werd de vallei uitgeroepen tot nationaal monument, tot beschermde zone in 1998, tot cultureel landschap van de mensheid in 1999 en tot nationaal park in 2001.

De operationele gids van de Conventie van het Werelderfgoed van de Unesco omschrijft  de « Valle de Viñales » als een uitzonderlijke landschap, waar de traditionele landbouwmethodes onveranderd bleven gedurende verschillende eeuwen (vooral de tabakteelt). De regio vrijwaarde tevens een rijke inheemse traditie in de architectuur, het artisanaat en de muziek.

Alhoewel deze verklaring een eerbetoon en een fierheid waren voor het land -als eerste regio in Latijns Amerika om dit statuut te behalen- werden de risico’s voor een paradijselijke streek zoals deze, geroepen om internationale faam te krijgen, nooit onderschat.

Het aantal bezoekers bleef met de tijd maar stijgen. Volgens de cijfers van het Ministerie van toerisme waren er in 2016 meer dan 700.000 bezoekers en in 2017 ongeveer 600.00. Het ecotoerisme,  een modefenomeen, krijgt hier een speciale betekenis. Volgens de gegevens medegedeeld door José Antonio Valle Crespo, Voorzitter van de Gemeentelijke Volksmacht, heeft de streek zich snel aangepast om elk seizoen meer bezoekers op te vangen, en beschikt heden over ongeveer 2.300 kamers te huur, over meer dan 230 paladares en over ongeveer 5.000 werknemers voor eigen rekening.

Wanneer bescherming een opportuniteit is geworden.

« Vanaf het ogenblik dat Viñales werd geregistreerd door de Unesco, werden stricte aanbevelingen opgemaakt teneinde de site te beschermen », verklaarde Nilson Acosta Reyes, vice-voorzitter van de Nationale Raad voor het Patrimonium. « Men heeft onmiddellijk gepraat over de noodzaak rekening te houden met de nefaste gevolgen dat massatoerisme zou kunnen meebrengen ».

Acosta legde uit dat sinds 2000 werd voorgeteld de capaciteit van de bestaande hotels te verhogen, maar niet over te gaan tot de bouw van nieuwe hotels. Maar de opening van de mogelijikheden voor onafhankelijk werk, en het feit dat er geen echte toeristische offerte bestaat in Pinar del Rio (zoals in Matanzas of in het noorden van Holguín), gaven aanleiding tot een concentratie van de interesse voor Viñales. Vreemdelingen van het territorium startten toeristische installaties, zoals restaurants en het berhuren van kamers.

Nidia Cabrera Huerta, dierctrice van het Technisch Bureau voor de Monumenten van het Provinciaal Centrum van het Cultureel Patrimonium, benadrukte dat de groei van de stad inzake logeercapaciteit groeter is dan de demografische groei. De betsemming « Viñales », slachtoffer van zijn eigen succes, is nu volledig verzadigd.

De personen die nu hier verblijven zijn niet allemaal « Viñaleros », maar personen aangetrokken door de handel, want toerisme schept tewerkstelling. Voeg daar aantoe diegenen die in de bouw werken, diegenen die aangeworven worden voor bediening, wassen en kuisen.

Voor het cultureel beeld van Viñales vormen de vallei en de stad een geheel dat, wegens zijn conditie zeer kwetsbaar blijft : alles wat het traditioneel beeld veranderd treft de waarden die de basis vormen voor de erkenning als wereldpatrimonium.

Elke wijziging van de traditionele kleuren, van de daken van de huizen, een hoge bouw of een bouw op landbouwgronden, treffen de uitzonderlijke universele waarden, de authenticiteit en de integriteit  die de Unesco erkende.

Acosta Reyes voegde hieraan toe : « In 2004 hebben wij een commissie gestuurd. Een verslag werd overgemaakt aan de regering om te verwittigen over de mogelijke gevaren voor de site wegens het gebrek van controle over de groei en het beheer. Wij zagen snel het verschijnen van woningen met twee verdiepingen, te groot en zonder respect voor het urbanisme.

Men moet ook rekning houden met de orkanen van 2008 die talrijke woningen hebben getroffen, vooral deze met een traditionele structuur. De onmiddellijke reactie was de vervanging van de daken met zink en, in de mate van het mogelijke, werden de « geklasseerde » daken gerestaureerd, zoals deze in strodaken en deze met creoolse dakpannen.

Volgens Valle Crespo, voorzitter van de beheerraad van de gemeente, werkt men op basis van cijfers toegekend door het woningprogramma en door het Ministerie van binnenlandse handel, en worden de subsidiëringsprojecten goedgekeurd in fiunctie van de reglementering opgemaakt voor de site.

« Wij hebben reeds creoolse dakpannen ter beschikking gesteld in de verkooppunten van bouwmateriaal, en zelfs als een strak dak werd goedgekeurd, moet het bedekt worden », benadrukte de voorzitter. Op zaterdag 27 januari stelde Juventud Rebelde vast dat er een reserve beschikbaar was van meer dan 12.900 creoolse dakpannen, bestemd voor de erkende personen en voor elkeen die ze wenst aan te kopen.

« Sins de electrificatie van gans de vallei in 2015 moesten nieuwe maatregelen genomen worden, want er kwam een stijging van de bouw. Er werd toen beslist het aantal gebouwen in de zone te beperken. Nu werd beslist de daken te veranderen van een aantal huizen die na de orkanen bedekt werden met zink », verklaarde Valle Crespo.

Het zijn progressieve acties die de medewerking van de bevoklking vereisen, die zich rekenschap moet geven dat het beschermen van het patrimonium een grote troef is voor Viñales.
« Ik heb hier altijd geleefd. Ik weet dat we daken moeten hebben in dakpannen, dat zegden ze ons, maar zij hebben mij zink gegeven, en ik betaal nog steeds het huis af bij de bank, zelfs als het niet duur is », geeft Roberto Vázquez toe, een tabaksplanter van 57 jaar, in de streek goed gekend als « Pipo ».

Volgens Acosta Reyes bestaan er nu gebouwen die om het even hoe gebouwd werden. « In 2017 heeft een nieuwe evaluatie van de cubaanse sites toegelaten het werkelijke gevaar voor de regio te benadrukken ».

De uitdaging is Viñales en de vallei, meer dan ooit bschouwd als onvermijdbare toeristisch trekpleister in Cuba, te beschermen.

De overtredingen stoppen.

In de vallei werden een reeks illegale zaken ontdekt, en alternatieven werden voorgesteld voor een restauratie en een conform maken van de gebouwen aan de reglementaire regels, verklaarde Luis Mena Quiñones, specialist van het pratrimonium.

Wij citeren o.a. het herstel van de tuinen, het gebruik van kleurschakeringen goedgekeurd voor de site, het herplatnen van bomen in de belangrijkste straten, een homogene verf voor de façades van gebouwengroepen, de vervanging van gepavijde patios door traditionele beplantingen, het gebruik van planten in zones met bars, en het gebruik van een aangepaste nachtverlichting voor de site.

Sommige overtredingen zijn duidelijk gelinkt aan de toeristische activiteiten. Zo worden wandelpaden gebruikt voor paarden, in een streek waar meer dan 126 werknemers licenties hebben voor het verhuren van dieren. Zoals Valle Crespo uitlegde worden sommige paden ongecontroleerd gebruikt. « Daarom hebben wij beslist de activiteit van dierenverhuur in te kaderen. Er werd een lijst opgemaakt van de eigenaars die deze job mogen uitvoeren. Elk van hen mag tot vijf paarden hebben. De beperking is een bescherming van de paden. Zij staan aan de uitgangspunten, de paarden zijn erkend, en wij eisen doorgangzones zonder afvalpunten, want het zijn locale wegen of terreinen eigendom van het Nationaal Park ». 

Een schat vrijwaren.

Juan Carlos Rodríguez Díaz, voorzitter van de Provinciale Monumentencommissie is de mening toegedaan dat toerisme een versnellingsfactor is voor de cubaanse economie, en dat Viñales de waarden opgelegd door de Unesco moet behouden, zeker inzake integriteit en eigenheid van het landschap.

De gebouwen moeten correct en in respect van de wetgeving gebouwd worden, onder controle van het Instituut voor aanpassing van het territorium, de woning, de landbouw en de algemene overzichtscommissie.

« Eén van de genomen maatregelen was de herstructurering van de Ondercommissie Architectuur, ondergeschikt aan de Commissie van de Monumenten. Er bestaat inderdaad een belangrijk aantal aanvragen voor een wijziging inzake gebruik en uitzicht van gebouwen in Viñales, met o.a. de bouw van een tweede verdieping, werken in de patios, veranderingen in woningen met drie à vier verhuurbare kamers met meerdere badkamers en WC’s.

Cabrera Huerta is teleurgesteld door de ontdekking van talrijke overtredingen van de bouwregelementering. De gebouwen veranderden van uitzicht en werden verhoogd met niet conform materiaal. Het gebrek aan controle is te wijten, in een zekere mate, aan een gebrek aan inspecteurs op het terrein. Diosdel Ortegha Díaz, directeur van het IPF, legde uit dat hij slechts beschikt over twee specialisten, waarvan één recent aangeworven.

« De werkkracht veranderd snel, want zij gaat meer en meer over naar de onafhankelijke arbeid, met salarissen die hoger zijn dan wat mogelijk is in ons instituut. Wij moeten soms beroep doen op personen die komen uit andere provincies en niet beschikken over de nodige kennis van de reglementering van toepassing in Viñales », verklaarde hij.

« Wij hebben nu wel binnen het « Patrimonium » een technische ploeg die snel de alarmbel doet klinken. Maar de procedures zijn strikt, traag en moeizaam » geeft Rodríguez Díaz toe. Maar hij voegde eraan toe dat de subsidies voor de slachtoffers van de orkanen prioritair blijven en in geen enkel geval mogen vertraagd worden.

De directrice van het Technisch Bureau van de Monumenten voegde hieraan toe dat in februari een groep specialisten van het IPF en van de Nationale Raad van het Patrimonium een enquête gaan voeren over de onwettelijkheden , geval per geval.  Zij worden bijgestaan door hun collegas van de gemeente en van de provincie, en zullen samen de nodige maatregelen nemen.

In de vallei is de tabaksteelt hernomen, naast het zaaien in de weiden en de andere gewassen. Waterreservoirs en minidammen worden gebouwd om de semi-droogte tegen te gaan en de arbeid van de landbouwers te verlichten. Nieuwe maatregelen zijn op komst voor het aanmoedigen van traditioneel artisanaat.

Elke maand zijn er vergaderingen met de overheden van de regering en van de partij om de strijd tegen overtredingen op te volgen, want het is voor de provincie belangrijk de wet te doen eerbiedigen en orde te herstellen.

De evaluatie en het opvolgen van de toeristische producten die in de streek gecommercialiseerd zijn vallen onder de verantwoordelijkheid van een technische eenheid van de provincie  voor milieu, natuur en avontuur en ruraal toerisme, voorgezeten door Déborah Henríquez Lorenzo, afgevaardigde voor het toerisme in Pinar del Rio.

Débora h bevestigde dat de sub-groep moet nagaan en evalueren hoe de verkoop van toeristische producten die bezoekers verkiezen verloopt. « Met de andere organisaties hebben wij de verantwoordelijkheid van de strijd tegen en het uitschakelen van de overtredingen ».

« Met de privésector hebben wij een werkschema en een sensibiliseringschema ontwikkeld. Wij doen het sinds 2015, met het Salon TURNAT ». De Provinciale afvaardiging van het toerisme werkt nu aan een uitbreiding van het aanbod « natuur » teneinde nieuwe aantrekkelijke nieuwigheden aan te bieden.

Tijdens een recent bezoek aan de provincie heeft América Santos Ribera, vice-minister voor Wetenschap, Technologie en Milieu, de imperatieve nood bevestigd het toerisme op een duurzame wijze te ontwikkelen.

Leiding geven en beheren.

José Manuel Fernández Paulín, directeur van het Provinciaal Centrum voor het Cultureel Patrimonium, benadrukte het belang voor Viñales te beschikken over een Bureau van de Conservator, rechtstreeks onder  de bevoegdheid van het provinciaal bestuur, bevoegd om alles te reglementeren op dit territorium. Heden bestaat er enkel een klein lokaaltje in het gemeentelijk museum.

Cabrera Huerta dringt aan op het budgeteren van de sommen nodig voor het « Operationeel Plan », een document goedgekeurd door de regering, met de doelstellingen en de jaarlijkse beheersstrategie voor de site.

Dit is een collectief werk dat alle instellingen en autoriteiten van de gemeente en van de provincie moeten uitvoeren, onder de auspiciën van het patrimonium, met de steun van nationales directies. Viñales, dit uitzonderlijk gebied, heeft recht op een dringende uitwerking van de aangepaste strategie.

De dialoog met de bewoners deed blijken dat de meeste mensen dievandaag in Viñales wonen en werken niet beseffen wat het statuut van wereldpatrimonium betekent, en de waarden die aanleiding gaven tot dit statuut niet goed kennen.

De Viñaleros zijn gevoelig voor de voordelen van het toerisme, maar delen niet volledig de nood voor de bescherming en het behoud van de regio. Rechtsreekse uitwisselingen, een betere promotie van de cultuur en de roots van de streek,  moeten bijdragen tot een beter begrip van de betekenis van dit patrimonium.

Een budget voor de vorming, toegekend door de Unesco, kan hiertoe bijdragen, aangezien de doelstelling is de gemeenschap als belangrijkste gebruiker te doen genieten van de erkenning.

Viñales, met de eigenschappen van een natuurlijk paradijs, is ieders eigendom. Om er de schoonheid en de unieke harmonie van te behouden, moet men de regio beschermen van alle negatieve effecten te wijten aan de onverschilligeid en het gebrek aan controle, die aanleiding geven tot wanorde en verval.

Hier is geen nood aan duiveltjes zoals dez  die men soms kan vinden in de schilderijen van Domingo Ramos. 

De 27e Internationale Boekenbeurs die in Havana starte van 1 tot 11 februari werd opgedragen aan Eusebio Leal Spengler, de historicus van Havana.
Eusebio Leal : « Martí verklaarde dat er twee soorten mensen bestaan zij die beminnen en bouwen, en zij die haten en vernielen. Ik wilde altijd tot de eerste behoren ».

Anne Delstanche

Eusebio Leal Spengler, de historicus van Havana, is een man met een passie voor cultuur. Hij kreeg in de ganse wereld de hoogste erkenningen. Hij is geboren in Havana in 1942, doctor in Historische Wetenschappen van de Universiteit van Havana, en specialist in archeologische wetenschappen. In 1967 neemt hij de leiding van het Bureau van de Historicus van Havana. Zijn taak is bij te dragen aan de verspreiding van de cubaanse geschiedenis en cultuur doorheen « het behoud van de symbolen en materiële en spirituele uitdrukkingen van het cultureel-historisch geheugen van de stad en haar historisch centrum ».
Voorzitter van de Nationale Commissie voor monumenten, ambassadeur van Goede Wil van Verenigde Naties en volksvertegenwoordiger in het cubaans parlement,  Eusebio Leal is een geëngageerd burger, die zich de uitspraak van José Martí eigen maakte « Men dient het vaderland niet voor een verloning, voor de glorie of om het even welk voordeel, maar voor de belangloze vreugde nuttig te zijn ». Eusebio Leal is het hart van een colossale inzet : de restauratie van het historisch centrum van Havana.

Kort overzicht van eenn interview door Madelaine Sautié (Granma, op 18 januari 2018.

Madelaine Sautié : u kwam vanzelf tot de lektuur ?
Eusebio Leal : Ik ontdekte de kinderbibliotheek waar mijn moeder werkte. Op een dag stond ik voor de deur van de boekenkamer en ik ging binnen. Er waren boeken tot aan het plafond, er waren verschillende kasten, met geïllustreerde boeken. Iets later, toen ik reeds naar school ging, ging ik te voet tot aan de Economische vereniging van de vrienden van het land. Ik heb mij ingeschreven in de kinderbibliotheek, tot op het ogenblik dat ik boeken kon kopen.

Wat zijn uw geliefkoosde uren voor de lektuur ? 
Ik kan gans de dag studeren, maar lektuur als ontspanning doe ik meestal in bed met een zwakke lamp, wel vermoeiend, maar het is het enig ogenblik waarover ik beschik om het te doen. Vroeger, tijdens de periode na de triomf van de revolutie, las ik in de bus, gestuwd door de wens meer te weten, Wij, mannen, lieten toen de zitplaatsen voor de vrouwen en de gehandicapten. Er was zelden een zitplaats voor ons. De mannen stonden gewoon recht om hun plaats af te staan, en zij die het niet deden waren slecht gezien.. Ik las Robinson Crusoe, Moby Dick… ik las van  alles in de bus. Ik kon overal lezen,, ik las heel veel. Ik denk dat ik nu de vruchten pluk van al deze lektuur.

Wat bracht, inzake liefde voor de boeken,  een vriendschap zoals deze met Dulce Maria Loynaz ? 
Veel, want gezien zij het zicht verloor om tenslotte totaal blind te worden, gaf zij mij steeds commentaren over het feit dat niet alleen lezen belangrijk was, maar ook horen lezen. Zij zei : « Wanneer men niet ziet en men vroeger gezien heeft, is er een intern licht dat ons toelaat zich te herinneren en eraan te denken, eraan te denken… ». Boeken en lektuur doen zodanig nadenken dat men verteld dat zij midden in haar doodstrijd verklaarde : « Afschuwelijk, ik sterf en ik blijf nadenken ».

Meer dan eens, wanneer u een prijs of een onderscheiding ontving, hoorde ik u spreken over leraars… waarom ? 
Omdat er in de wereld geen mooier beroep bestaat dan aan anderen te onderwijzen. Om leiding te kunnen geven moet men zien en om te geven moet men hebben, want niemand geeft wat hij niet heeft.

Martí heeft gezegd dat de karaktertrekken van de volwassene kunnen ontwaard worden bij het kind. Welke karaktertrekken van een volwassen man waren reeds merkbaar bij het kind dat u was ? 
Ik zou liever spreken dan schrijven. Er waren onderwerpen die mij meer aantrokken dan andere, bvb. : natuurlijke wetenschappen, aardrijkskunde, geschiedenis, en ik sprak er graag over. Mijn moeder vertelde dat daar waar ik woonde ik tot het hoogste verdiep ging, ik stond er recht en gaf toespraken over wat ik op school leerde.

U bent geen traditionele schrijver en nochtans tekende u verrschillende titels. Vooral recenties, toespraken en essays. Welke rol speelt voor u de gesproken uitdrukking bij de ontwikkeling van de samenleving ? 
Het woord lijkt mij gepast want het woord heeft een overtuigende kracht. Het woord, als het samenhangend is, wanner het opkomt uit het hart van een individu zoals een waterbron uit de aarde, heeft een overtuigende, opvoedende, leerrijke, pedagogische waarde. Maar het is ook een plezier, iets wat de mens onderscheid van andere wezens. De gift van het woord laat de mens juist toe aan filosofie en literatuur te doen…

Zoals José Martí hebt u een nogal bijzondere orale uitsdrukking. Welke waarde heeft de toespraak t.o.v. de lektuur van een werk ? 
Ik critiseer niemand, elkeen heeft zijn eigen stijl. Er zijn er die lezen wat ze geschrven hebben en dit is goed. Het is iets gemakkelijker en minder gevaarlijk, want improvistaie brengt steeds risicos. Soms laat men zich meeslepen door intieme gevoelens of door een depressieve toestand, maar ik denk dat niets de overtuigende en aangrijpende waarde van het woord kan vervangen  en ik waardeer wanneer ik mij tot de mensen kan richten, met hen kan praten, ze in de ogen kijken, de grond zien, de verschillende interesses ontdekken, en weten hoe zich te richten tot elke menselijke gemeenschap.

Hoe voelt u zich in de vloed van de orale uitdrukking ? Voelde u ooit vrees ? 
Elke dag. Er is niets meer angstaanjagend dan te spreken voor een talrijk publiek. Er zijn ogenblikken van grote plankenkoorts, dagen waar alles goed gaat en dagen waar het niet gaat. Wat men niet mag doen is spreken om te spreken. Het woord moet steeds zin hebben. En nog meer als de zin ervan politiek is. Politiek buiten de cultuur is een zinloze oefening. Zij moet een culturele waarde hebben, en cultuur is doen groeien, het is het woord van een zaaier. Wanneer men spreekt zaait men eenn graantje dat zal bloeien of niet, maar het blijft fde taak van de meester, de spreker, diegene die praat, die tracht te overtuigen, te verenigen, ,met het woord een zinnig gevoel over te brengen.

De stad heeft nood aan iemand die haar viert met woorden en daden. U deed beiden. Bent u tevreden over het resultaat ? 
Om het even de stad,, ik heb geen interesse voor wat ze is.Voor mij is elkeens stad de plaats waar hij geboren is. Soms is die stad een klein dorpje dat nochtans mooi is. Elke vergelijking lijkt mij afschuwelijk. Vandaag, meer dan ooit, heeft deze stad, Havana, zangers nodig, want wij naderen haar 500 jaar en niemand spreekt erover.

Voor velen bent u de verloofde van Havana, op welke principes rust deze liefde ? 
Havana kan geen oude verloofdes hebben.. Zij moet er steeds jongere hebben. Ik ben er slechts één van de ontelbare die haar eer vertoonde, deze unieke en prachtige stad. Ik heb vele steden gekend en ik verzeker u dat ik ze allen vereer, allen zijn prachtig, maar Havana is vele steden in één stad. Het zijn wijken… Het is een stad met verbeelding, creatief, en de bewoners zijn het ook. Het is vreselijk dat zij een buitenwijk aan het worden is, door de noodzaak opgelegd, en dat men niet kan antwoorden aan de wens haar te verbeteren, gezien haar schoonheid.

Welke plek in  Havana ligt u nauw aan het hart ? 
Gedurende de 50 jaar werk heb ik getracht de Malecon te vrijwaren, de glimlach van Havana. Het doet mij pijn als ik zie dat de zee, waar ik zo van hou, de Malecon zo erg schade heeft aangedaan en dat ik de vernieling van gebouwen op de Malecon moet aanschouwen, voor dewelke ik zo heb gevochten. Wa    t mij het meest pijn deed is de verplaatsing van het monument van Generaal Calixto García. Dit had ik nooit overwogen. Maar aangezien de zee terugkomt is elke poging om de plaats te hervormen, voor de vierde keer, zinloos. Mijn enige troost is dat de werken voor een nieuwe plaats binnen enkele weken zullen beginnen, en dat ze mooi zal zijn, zo mooi, zo mooi… zelfs als ze niet meer dicht bij de zee zal liggen.

Welk privilege heeft een stad aan de rand van de zee ? 
Wij zijn een eiland. Het eiland is een boot. Dulcer Maria sprak over het feit dat de veroveraars, de europese reizigers, het continent als « vaste grond » beschreven, en deze minder vaste grond is een eiland. Wij hebben de zee nodig, wij voeren een dialoog met der zee.

In de lezersbrieven op onze website, telkens wij over u spreken, voelt men eengrote tederheid voor, uw persoon. Wat voelt men als men weet dat men nutig is geweest, dat men bemind is ? 
Martí heeft gezegd dat er twee soorten mensen zijn : deze die beminnen en bouwen, en deze die haten en vernielen,, ik wilde steeds bij de eersten zijn.

Is Eusebio Leal iemand die zijn persoonlijk leven inzet om zijn plicht t.o.v. Cuba niet te omzeilen ? 
Ik denk het. Wanneer chronologische redenen u dicht bij het einde brengen, vraagt men zich af wat men zou zijn, welke keus men zou maken moest men nog eens herleven. Moest ik terug geboren worden, dan zou ik Cubaan zijn.

Persoonlijk, is Eusebio een open boek ? 
Soms te open.

Wat stoort diep Eusebio Leal ? 
De vulgariteit.

Waar houdt u het meest van ? 
De schoonheid aanschouwen.

Wat is een feestdag voor Eusebio ? 
De dag waar ik mijn grijs kostuum mag uitdoen en mij in het blauw kleden, zoals vandaag.

Wat doet u met slechte souvenirs, deze die pijn doen ? 
Zij worden belichaamde ervaringen.

Naast Cubaan, wat zou u zijn bij een hergeboorte ? 
Eeuwig jong.

Er doen geruchten de ronde dat u bij elke nieuwe boekenbeurs als een kind bent met een nieuw speelgoed… Is dit waar ? 
Niet als een kind…niet alsof ik nieuw speelgoed zou hebben ? Integendeel ! Ik ben bang van de beurs, vooral omdat ik mijn plicht om overal in Cuba te gaan niet zal kunnen uitvoeren. Ik was verrast van dit eerbetoon, dat meestal samengaat met de Prijs voor Sociale Wetenschappen, en dat men zo goed was mij toe te kennen. Ik heb dit gevoel overgemaakt aan Juanito, de Voorzitter van het Cubaans Instituut van het Boek, maar ik ben bang.

Eusebio Leal zal in mei 2018 terug op bezoek zijn in België. Hij was hier meer dan eens, o.a. uitgenodigd door de Coördinatie voor de opheffing van de blokkade tegen Cuba, in 2003. Hij gaf toen een voordracht over de heropbouw van Havana. Een documentaire herneemt uitspraken over dit thema en is vrij te zien op Youtube : Havana een utopie in opbouw. (La Havane, utopie en construction in de franstalige versie).

EEN STRIJDSTER VAN HET EERSTE UUR.

Freddy Tack

Tijdens de jaren 1975-1980 was Ondina Matheu Orihuela goed bekend bij de Vrienden van Cuba. Zij werkte toen als secretaresse van de toenmalige ambassadeur Gustavo Mazorra. Haar vriendelijkheid, haar goed humeur, haar menselijke warmte,, haar vriendschap blijven ons bij. Wij hebben ze later terug ontmoet in Havana, met haar dochter,, in haar appartement in de nabijheid van de Copellia, en bij elke viering van 26 juli, waar zij steeds deelnam op de eerste rij van de eregenodigden.

Foto : Plaza de la Catedral – Anne-Marie Helon, Ondina Matheu ern Danny Tack

Een revolutionaire familie.

Ondina Matheu was een van deze talrijke Cubanen, geëngageerd in de strijd tegen Batista, discreet, doeltreffend, klaar om alle risicos te nemen, maar zonder een rol te spelen op de voorgrond, strijders die dikwijls in de schaduw blijven, maar zonder dewelke de revolutie niet mogelijk was.

De familie Matheu, een bescheiden familie, woonde in het kleine dorpje Torriente, in de provincie Matanzas. Ondina groeit er op met haar twee broers, Wilfredo (20/10/1927 – 26/07/1953) en Horacio (03/01/1929 – 26/07/1953). Een bescheiden familie, waar de kinderen werken als arbeider in de landbouw, en die de familie helpen te overleven. Zij verhuizen naar Havana, in de wijk Lawton, en de zonen werken dan als melkleverancier en bouwvakker.

Het is in Lawton dat zij de strijd aangaan, direct na de staatsgreep van Batista, in maart 1952. Het is ook daar dat Ondina Fidel ontmoet, tijdens vergaderingen met haar broers. Wilfredo en Horacio nemen toen deel aan betogingen tegen Batista, en treden toe tot de Beweging van de Generatie van de Honderd jaar (voorloper van de Beweging 26 juli). Zij militeren in de cel van Lawton en krijgen een opleiding in schieten.

Op 24 juli 1953 komt Gabriel Gil, de celverantwoordelijke van Lawton, ze oppikken voor een reis naar Santiago. Zij nemen deel aan de gevechten van de Moncada, in het Hospitaal Saturnino Lora (gelegen naast de kazerne). Horacio is zwaar gekwetst tijdens de gevechten. Na de mislukte aanval trachten zij te ontsnappen door zich te doen doorgaan als patiënten van het hospitaal. Maar een getuige van de gevechten geeft ze aan. Horacio wordt geweldadig geslagen door de soldaten van Batista en bloedt dood. Zijn broer wordt koelbloedig afgemaakt.

De strijd gaat verder.

Ondina zal nooit haar broers terugzien. Zij zet zich dan in, met Melba Hernandez en Haydée Santamaria, voor de steun aan de projekten van Fidel, op punt gesteld in de gevangenis van het Pijneiland (heden Jeugdeiland). Zij werkt als naaister en neemt deel aan talrijke clandestiene acties.

Wanneer de leiders van de Beweging 26 Juli een oproep doen voor de verspreiding van de tekst « De geschiedenis zal mij vrijspreken », staat zij op kop van de actie, dikwijls in samenwerking met haar vriend Gerardo Abreu (Fontan).

Zij trekt dan naar de Sierra en maakt deel uit van het IIIe oostelijk front, onder de leiding van Juan Almeida. Het was voor haar een grote teleurstelling Fidel niet te kunnen begeleiden tijdens de Karavaan van de Overwinning, want de Beweging geeft haar verantwoordelijkheden in Oriente.

Terug in Havana werkt zij met Faustino Pérez, in de recuperatie van onwettelijk bekomen goederen. Daarna gaat zij over naar de MINREX (Ministerie van buitenlandse zaken), en gaat er verschillende diplomatieke posten innemen, ,in Spanje, België en de ex Sovjet Unie.

Zij sterft op 20 november 2016, in dezelfde maand als Fidel.

Bronnen :
-Ecured
-Mirta Ronia en Argentina Jirrénez : « Hay que poner de moda la vergüenza » ; In : Tribuna de La Habana, 01/06/2013.
-Valentin Rodríguez : De héroes anónimos : la Ondina que muchos no cocnocieron. In : Cubadebate, 22/11/2017 en Mujeres, 23/11/2017.